Page images
PDF
EPUB

tuale; nam, licet non teneamur ex charitate pro singulis orare, tenemur tamen, eos a communibus orationibus non excludere, ut docet D. Thom., 2. 2, quæst. 35, art. 8 et 9, et tractat Navarr., lib. de Orat., c. 19, num. 120. Vel denique, quia agit contra Ecclesiæ institutionem et intentionem, cujus minister et legatus est ipse sacerdos. An vero factum teneat, quamvis illicite fiat, nonnullam difficultatem habere videtur; hinc enim apparet, fructum non applicari, nisi per intentionem ministri operantis; et ideo, si ipse aliquem excludit, videtur fieri, ut ille sine fructu maneat, quia per intentionem ministri ei non applicatur, quamvis in hoc minister peccet. Sicut relinquitur aliquis absque sacramento, si minister non habuit intentionem conficiendi illud, quamvis in hoc peccaverit. Aliunde vero videtur non tenere factum, quia oblatio et oratio Ecclesiæ generalis est ex intentione et verbis Ecclesiæ; et ideo hoc ipso, quod minister in persona Ecclesiæ et verbis ejus orat, non videtur habere potestatem ad excludendum aliquem. Et hoc quidem posterius verum est, quantum ad fructum, qui provenire potest ex parte Ecclesiæ impetrantis et offerentis; illud autem prius procedit de fructu, qui provenire posset, vel absolute ex opere operato, vel ex privata intercessione sacerdotis.

5. Qui fructus infantibus ex generali oblatione provenire possit. Quis, qui lethali peccato ligantur. - Qui energumenis. Superest vero difficultas circa conclusionem ita universe propositam, nam infantes baptizati in eo numero comprehenduntur, et tamen non potest pro eis sacrificium offerri, quia non sunt capaces alicujus fructus ejus; item comprehenduntur existentes in peccato mortali, qui videntur indigni, ut pro eis offeratur. Tandem in Conc. Elibert., cap. 29, prohibemur offerre pro energumenis, seu vexatis a dæmone, et tamen in prædicta conclusione comprehenduntur. Respondetur, infantes esse incapaces fructus ex opere operato, non tamen impetrationis, ut per se constat, et hoc satis esse, ut pro eis possit sacrificium offerri, ut ex dictis patet, et colligi potest a simili ex Clement., lib. 8 Constit., cap. 10. Atque idem est de existentibus in peccato mortali; potest enim pro eis offerri, ut convertantur, et a Deo bene disponantur. De energumenis autem certum est, excludi non debere, nam imprimis illa non est culpa, sed poena, qua non ablata, digni

esse possunt et capaces fructus, etiam ex opere operato. Deinde potest eis impetrari, ut ab illamet dæmonis vexatione liberentur, ut patet etiam ex Clem., dict. lib. 8, cap. 8. Canon autem ille Conc. Elibert. difficilis est ad explicandum, quo scilicet sensu et qua ratione editus fuerit; sed imprimis ibi non dicitur, hujusmodi energumenos excludendos esse a generali oblatione, sed solum, ne illrum nomina ad altare cum oblatione recitentur; quod forte tunc fiebat aliqua publica oratione; et propter decentiam, vel propter vitandum scandalum, eo tempore et loco visum est expedire, ut hujusmodi homines non nominarentur publice in altari. Vel certe intelligendus est ille canon de energumenis, qui propter publica peccata traditi erant polestati dæmonis; nam de aliis statim, can. 37, dicitur, non esse illis negandam communionem; cur ergo diceret eis negandam esse publican orationem? ergo oportet posteriorem canonem intelligere de energumenis, qui in bon statu esse creduntur; priorem vero de his, qui propter peccata sua, vel propter publicam correctionem, tali pœna digni censebantur; utcumque vero hic canon intelligatur, jam non est in usu.

6. Eucharisticum sacrificium pro catechu menis offerri licitum est. Quem fructus catechumeniex hac oblatione reportare queas!

Dico secundo, hoc sacrificium posse etiam offerri pro catechumenis fidelibus nondum baptizatis, et fortasse, quando fit oblatio pro universa Ecclesia, illi etiam comprehendun tur; sunt enim substantialiter (ut sic dicam uniti Ecclesiæ per fidem, quamvis nondur sint per baptismum, vel characterem, Ecclesia conjuncti. Hoc etiam confirmat antiqua con suetudo; refert enim Clement., lib. 8, C. et 46, publicas orationes solitas fieri in Miss pro catechumenis, sicut nunc fit in die Paras ceves; et idem legitur in liturgia Chrysost August. etiam, epist. 109 ad Vitalem, dici sacerdotem stantem ad altare orare pro cale chumenis, ut illis Deus inspiret desiderius regenerationis, quam dicit esse antiquar traditionem Apostolicam, quæ etiam refert. in lib. de Eccles. dogmat., c. 30: Obsecrate num, inquit, sacerdotalium sacramenta res piciamus, quæ ab Apostolis tradita in to mundo, atque in omni Catholica Ecclesia un formiter celebrantur, ut lex tradendi, lege statuat supplicandi; cum enim sanctaru plebium præsules mandata sibimet legation fungantur apud divinam clementiam, human

agunt causam, et tota secum Ecclesia iscente postulant et precantur, ut cateis ad regenerationis sacramenta percœlestis misericordiæ aula reseretur. erba leguntur etiam apud Colest. P., ad Episcopos Gall., cap. 44, et in 4 erum Chrysost., homil. de Adam et n vero nunc necesse sit, semper ita omnia sacrificia pro iis quoque offesaltem generali oblatione, non conim licet expositio data, scilicet, cum offert pro omnibus fidelibus, comli eos posse, qui revera fideles sunt, lis sit, tamen etiam potest probabililligi de fidelibus tantum, qui fidem lemniter professi sunt, quæ professio aptismum. Existimo autem consultius I pro eis offerre, vel generalem intenhabere offerendi pro omnibus fidelixta Ecclesiæ intentionem, vel Dei citum, nam in hoc potest esse aliquod um et nullum periculum. Rursus intest, quid possit hæc oblatio prodesse nenis, aut quis fructus sacrificii eis pplicari. Respondeo, posse eis proquoad fructum impetrationis, et ita lligendam generalem oblationem, ut fructu vero satisfactionis ex opere probabilius existimo non posse eis i, ut infra dicam. Et hoc modo intelet Concil. Brac. I, can. 35, ubi prohilatio pro catechumenis; quod etiam pud Chrysost., homil. 3 in epist. ad loquuntur enim specialiter de cates defunctis sine regeneratione bap

infidelibus non excommunicatis oblacere licet.-Dico tertio: etiam potest ficium offerri pro quibuscumque in, dummodo per Ecclesiam excommuon sint. Probatur primo, quia ex ei non est malum pro his sacrificium neque etiam est a Christo Domino er prohibitum, ut dictum est; et secclesiæ censura, nulla etiam interpoclesiæ prohibitio; ergo, sicut potest eri pro his infidelibus, quia sunt capa-itualium bonorum, seu quia sunt ediligendi, ita etiam potest offerri pro sacrificium, quatenus impetratorium absolute et sine limitatione est instiet cum qualibet justa oratione conjungi ut impetrandi efficaciam augeat. Seprobatur ex usu veteris legis, in qua sacrificia pro Gentibus, pro Dario, 1

Esdræ 6, pro Spartiatis, 1 Machab. 12, pro Heliodor., 2 Machab. 3, quæ consuetudo fundatur in ratione sacrificii, quæ non erat tunc limitata ex speciali præcepto Dei; ergo idem nunc licet propter eamdem causam, quia nostrum sacrificium de se magis sufficiens, magisque universale existit. Unde argumentor tertio, nam idem fuit usus hujus sacrificii in Ecclesia, ut colligere licet ex Clement., citato lib. 8, cap. 18 et sequent., ubi dicit, publicam orationem et oblationem fieri solitam pro regibus et exercitibus eorum, qui tunc infideles erant; Coelest. etiam Pap., dicta ep. 14, cap. 41, eodem modo loquitur de his infidelibus, quo de catechumenis, et in hunc modum interpretari videtur Paul., 4 ad Tim. 2, ubi præcipit, orationes et oblationes pro omnibus fieri. Ubi idem sentiunt Chrysost., homil. 5, et alii Græci et Latini, qui de obsecrationibus, quæ fiunt in Missa, et de oblatione impetratoria, Paulum interpretantur; et Chrysost. discrete dicit, pro Gentili rege esse offerendum; et hom. 77 in Joan. : In mysteriis (inquit) communes pro non initiatis preces fundimus, et pro universi orbis fructibus sacrificamus; et Tertullian., lib. ad Scapul., cap. 4: Sacrificamus, ait, pro salute imperatoris, qui tunc erat infidelis. Idem sentit Arnob., lib. 4 contra Gent., in fine; Euseb., lib. 4 Demonst., cap. ult.; et Prosper, lib. de Vocatione Gent., cap. 4, tractans in hunc modum prædictum locum Pauli; et optime omnium Augustin., epist. 59. Ultimo argumentor in hunc modum: nam sacrificium crucis pro omnibus oblatum est, etiam pro infidelibus; ergo et hoc sacrificium, quantum est ex se, potest pro eis offerri. Patet consequentia, quia, sicut illud fuit universale quoad sufficientiam, ita hoc esse debuit suo modo universale quoad efficaciam, seu ad applicandum aliquo modo fructum illius sacrificii, saltem per modum impetrationis. Unde Paulus loco citato, quasi veritatis hujus radicem declarans, postquam dixit, obsecrationes et oblationes esse pro omnibus faciendas, subdit: Unus mediator Dei et hominum, homo Christus Jesus, qui tradidit semetipsum pro omnibus.

[ocr errors][merged small]

ipsorum infidelium, vel spirituali, vel etiam temporali, vel in communi, vel in particulari, pro hac, aut illa natione, aut persona. Qui duo modi, quamvis in re sæpe coincidere videantur, differunt tamen in fine seu intentione. In priori enim per se intenditur Ecclesiæ bonum. In posteriori vero magis videtur intendi bonum aut commodum ipsorum infidelium; quia in priori modo ex vi ejus non ordinatur oblatio ad hos potius, quam ad illos infideles, neque ad hos potius, quam ad illos effectus, sed solum ad id, quod fuerit connexum cum illo bono, vel commodo Ecclesiæ, quod postulatur; in modo autem posteriori recte potest determinari oblatio ad personas vel effectus spirituales aut temporales, pro devotione offerentis. Ex his ergo duobus modis prior non solum est licitus, sed etiam frequenter in Ecclesia usitatus, fere ab initio; nam in liturgia Jacobi oratur pro extirpanda hæresi; in liturgiis autem Basilii et Chrysostomi inter alia dicitur: Domine miserere orbis terrarum, errantes revoca, dispersos congrega; et in Missali Romano habetur Missa pro extirpando schismate; et hoc modo quotidie offerimus pro Anglia, Germania, etc., oramusque, ut in pristinum statum Ecclesiæ suæ Catholicæ Deus provincias illas restituat, et ut prædicatoribus gratiam conferat, auditores autem illuminet. Posterior autem modus etiam est licitus, non solum in generali (quod clarius est), sed etiam in particulari, quia nulla est prohibitio nominandi etiam personam, dummodo excommunicata non sit; erit tamen consultius et consuetudini Ecclesiæ magis consentaneum, nunquam expresse nominare personam aliquam infidelem, ita ut ab aliis audiri possit, ne fortasse scandalum aliquod, aut admirationem ingerat.

[ocr errors]

9. Objectio ex Augustin. Dissolvitur, ejus testimonium explicando. Objici vero potest contra hanc doctrinam testimonium August., lib. 1 de Origine animæ, c. 8: Quis offerat sacrificium corporis Christi, nisi pro his qui sunt membra Christi? Quod de membris vivis per charitatem explicat D. Thom. supra, quæst. 79, art. 7, ad 2, et subdit: Et ideo in canone Missæ non oratur pro his, qui sunt extra Ecclesiam. Ad August. respondet D. Thom., in 4, dist. 12, quæst. 2, art. 2, quæstiunc. 1, ad 4, tunc offerri pro membris. Christi, quando offertur, ut fiant membra in actu, quæ tantum erant in potentia. Itaque offertur hoc sacrificium pro membris Christi, vel quæ jam sunt, vel ut fiant; unde non

prodest, nisi membris Christi, vel perficiendo ea, quæ jam sunt, vel impetrando, ut rege nerentur; nam, licet offerri etiam possit ad impetranda eis temporalia bona, semper tamen fieri debet cum ordine ad spiritualia et præsertim ad eorum conversionem. Add vero, si mentem Augustini spectemus, illum ibi loqui de oblatione pro defunctis, ut pate ex initio capitis: De illis autem parvulis, qui morte præveniuntur, prius quam baptizentur, etc., et infra refert, sententiam hæretici dicentis Pro eis oblationes assiduas, et off renda jugiter sanctorum censeo sacrificia sa cerdotum; in quo valde errabat, existimans hos posse salvari, eisque cœlorum regnum posse impetrari; et ideo contra hunc errorem subdit August. Quis offerat corpus Christi, nisi pro eis, qui membra sunt Christi? nata cum alii, qui non sunt membra Christi, per mortem omnino fiant extra statum salutis, nullo modo potest pro eis sacrificium offerri quamdiu vero hic vivunt, capaces sunt salu tis, eisque potest conversio impetrari, et ide pro eis offerri potest, et ita revolvimur in D. Thom. expositionem. Ulterius etiam add dictum Augustini esse verum de oblation quoad effectum ex opere operato, de quo etian vera est expositio D. Thom. de membris vivis ut infra videbimus; nunc autem generalite et absolute de oblatione loquimur, quacumq ratione fieri possit. Quod autem D. Thom addidit, in canone non orari pro hujusmod infidelibus, verum quidem est; id tamen no vetat, quominus sacerdos pro eis orare possi et in oblatione calicis Ecclesia orat pro nostr et totius mundi salute.

10. Pro quibuslibet majori excommunica tione ligatis offerre non licet sacerdoti, Ecclesiæ minister est.-Dico quarto et ultim pro excommunicatis majori excommunication sive fideles sint, sive apostatæ, non licet, h sacrificium offerre publica oblatione, s agendo publicam personam ministri Ecclesia Ratio est, quia id est prohibitum in c. Nobi 2, et c. Sacris, de Sentent. excom.; est eni hic unus de effectibus majoris excommunic tionis, de quo ex professo agendum est tomo sequente; pertinet enim ad materiam censuris; interim legi possunt D. Thom., in dist. 18, quæst. 2, art. 1; Soto, dist. 22, q art. 4; Covar., in c. Alma mater, part. 1, § non omittam autem advertere, sine ullo scr pulo (quidquid Soto significet), posse sage dotes in Memento, orare pro excommunicat privata oratione et intentione, quia de

t facta ab Ecclesia prohibitio, imo bitant, an fieri possit, de alias. quo

SECTIO III.

c sacrificium possit pro omnibus defunctis offerri.

unctorum classes.

Distinguamus nctorum ordines; quidam enim sunt li, ut damnati, sub quibus infantes endimus sine baptismo decedentes. e boni, ut beati, sub quibus comprepossumus animas justorum, quæ n sinu Abrahæ, quia, licet ille status verit, et ideo de illis nulla nobis est posset tamen moveri in ordine ad vel suffragia, quæ fuerunt in usu legis; computantur igitur in hoc quia nullum malum, nec reatum perhabebant, sed expectabant totius emedium, quod solus Christus in ara laturus erat. In tertio ergo ordine in purgatorio existunt, qui non sunt I potius boni simpliciter, non tamen reatu immunes.

damnatis Eucharisticum sacrificium quit.—Primo igitur certum est, non : sacrificium pro valde malis offerri. August., dicto cap. 109 in Enchir., de Origine animæ, cap. 9 et 10, et ura pro mortuis agenda, cap. 1; et 34 Moral., c. 43, alia 16, et 4 Dial., negat enim pro damnatis orandum enim Gregor. II, epist. ult. ad Bonif., ir in cap. Pro obeuntibus, 13, q. 2, on esse offerendum sacrificium pro functis, id est, quando eos in mortali mortuos esse constiterit. Similiter in rach. I, c. 34, prohibetur offerri pro violentam mortem sibi inferunt, 16, , cap. Placuit. Et in hoc consentiunt cholastici in 4, dist. 45, et universa sentit, non esse pro damnatis orania eorum desperata est correctio, et ratio hujus conclusionis. Quæ ulterius r primo, quia illi jam non sunt Christi, neque actu nec potentia; ue illis prodesse potest passio Christi; que pro eis potest offerri sacrificium Secundo, quia illis non potest prodesse ificium ex justitia, ut per se constat; tiam ex misericordia, nam ut recte 'nard., serm. 8 in Psalm. Qui habijam non sunt in statu misericordiæ, rosæ vindictæ. Tertio, damnatis nulla

fit remissio culpæ, nec pœnæ, alias multiplicatis sacrificiis, posset auferri universa pœna, quod est contra æternitatem et perpetuitatem illius status. Sequela patet, nam, qua ratione per unum sacrificium tolleretur aliqua pars pœnæ, per aliud simile, et cæteris omnibus paribus, posset tolli æqualis pars; ergo tandem posset tota absumi, quia illa pœna ex ea parte, qua diminueretur, scilicet ex parte subjecti seu intensionis, finita est. Quod autem quidam dicunt de remissione per partes proportionales, fictitium et voluntarium

est.

3. Contra conclusionem qui sentiant. Contra hanc conclusionem opinatur Glossa in cap. Tempus, 13, quæst. 2, ubi partitionem supra positam ex August. in quatuor membra dividit; addit enim quosdam mediocriter malos, qui revera mali sunt et damnati, non tamen propter ingentia, vel multa peccata, sed propter pauciora vel leviora mortalia; et pro his dicit posse offerri hoc sacrificium, eisque prodesse posse, non ad liberationem, sed quamdam pœnæ relaxationem; et videtur posse fundari in August., in Enchir., c. 110, dicente, quibusdam valere hoc sacrificium, ut eis plena fiat remissio, aliis, ut tolerabilior fiat damnatio; et cap. 112, permittit opinari damnatorum pœnas posse mitigari, dummodo non asseratur, posse finiri; quin potius Innocent. III, in cap. Cum Marthæ, de Celebr. Miss., illa utitur quadrimembri divisione, quanquam de reliqua parte hujus sententiæ nihil asserat. Eam vero aliquos fuisse secutos refert Sixtus Senen., lib. 6 Biblioth. Sanct., annotat. 47, et nonnulli Catholici, ut disputatione sequenti videbimus, existimant, hoc sacrificium posse prodesse homini existenti in peccato mortali ad remissionem pœnæ temporalis, cujus reatus mansit ex prioribus peccatis remissis. Scot. autem alicubi opinatur, hujusmodi pœnam debitam propter peccata remissa, vel etiam propter venialia, posse in inferno finiri, atque ex hac parte posse diminui inferni pœnam. Ergo juxta has saltem opiniones posset hoc sacrificium prodesse damnatis ad remissionem hujusmodi temporalis pœnæ.

4. Respondetur auctoritatibus adductis. Respondetur, sententiam illius Glossæ omnino esse falsam et a Theologis omnibus rejectam in 4, dist. 45, ut videbimus latius in sequenti tomo tractando de suffragiis. Et fundamentum præcisum est supra tactum, quia ineptum, et contra rationem est, sacrificium pro his offerre

ipsorum infidelium, vel spirituali, vel etiam temporali, vel in communi, vel in particulari, pro hac, aut illa natione, aut persona. Qui duo modi, quamvis in re sæpe coincidere videantur, differunt tamen in fine seu intentione. In priori enim per se intenditur Ecclesiæ bonum. In posteriori vero magis videtur intendi bonum aut commodum ipsorum infidelium; quia in priori modo ex vi ejus non ordinatur oblatio ad hos potius, quam ad illos infideles, neque ad hos potius, quam ad illos effectus, sed solum ad id, quod fuerit connexum cum illo bono, vel commodo Ecclesiæ, quod postulatur; in modo autem posteriori recte potest determinari oblatio ad personas vel effectus spirituales aut temporales, pro devotione offerentis. Ex his ergo duobus modis prior non solum est licitus, sed etiam frequenter in Ecclesia usitatus, fere ab initio nam in liturgia Jacobi oratur pro extirpand hæresi; in liturgiis autem Basilii et Chrys tomi inter alia dicitur: Domine miserere terrarum, errantes revoca, dispersos cong et in Missali Romano habetur Missa pro pando schismate; et hoc modo quotidi mus pro Anglia, Germania, etc., or ut in pristinum statum Ecclesiæ sua Deus provincias illas restituat, et toribus gratiam conferat, aud illuminet. Posterior autem mo licitus, non solum in general est), sed etiam in particulari prohibitio nominandi etiam modo excommunicata non consultius et consuetudin consentaneum, nunquam personam aliquam infidel audiri possit, ne fortasse aut admirationem ingeras

9. Objectio ex Augu
ejus testimonium explic
potest contra hanc do
August., lib. 1 de Origi
offerat sacrificium com
his qui sunt membra L
bris vivis per charit
supra, quæst. 79, ari
ideo in canone Missa
sunt extra Ecclesiam
D. Thom., in 4, di
quæstiunc. 4, ad 4,
Christi, quando offer
actu, quæ tantum
offertur hoc sacrific
vel quæ jam sunt

prodest, nisi membris ea, quæ jam sunt, nerentur; nam, li impetranda eis tamen fieri deb et præsertim vero, si mer ibi loqui de

ex initio c morte p tur, etc dicen1 rend

cer

ho

[graphic]
« PreviousContinue »