Page images
PDF
EPUB

CAP. 12, v. 3. Haurietis aquas in gaudio de fontibus
Salvatoris. Explicatur cum D. Hieron. de sacra-
mentis novæ legis.
d. 1, s. 1
CAP. 19, v. 21. Cognoscent Egyptii, id est, Gentes,
Dominum, et colent eum hostiis, id est, sacrificiis,
ex Hieron.
d. 74, s. 1
CAP. 19, v. 19. In die illa erit altare Domini in medio
terra Ægypti, id est, in Ecclesia gentium. ibid.
CAP. 62, v. 8. Si dedero triticum tuum ultra, cibum
inimicis tuis. Exponitur de Eucharistia cum Hieron.
d. 44, s. 1

CAP. 63, v. 2. Quare ergo rubrum est vestimentum tuum,
et vestimenta tua, sicut calcantium in torculari?
De rubore sanguinis Christi, qui per vinum signi-
ficatur, exponitur cum Cypriano. d. 45, s. 1

[blocks in formation]

CAP. 7, v. 19. Projiciam in profundum maris omnia
peccata vestra. Exponitur de baptismo. d. 26, s. 1
CAP. 9, v. 17. Quid bonum ejus nisi frumentum electo-
rum, et vinum germinans virgines? De lege Evan-
gelica et utraque Eucharistia specie cum Hieron.
et aliis Patribus. Et dictio, frumentum, exponitur
iterum.
d. 44, s. 1
CAP. 13, v. 1. Erit fons patens domui David in ablu-
tionem peccatorum. Promissionem baptismi expo-
nitur continere, ex Hieron.
d. 20, s. 1

MALACHIAS.

CAP. 7, v. 11. Non est mihi voluntas in vobis, dicit
Dominus exercituum. Et munus non suscipiam de
manu vestra: ab ortu enim usque ad occasum
magnum est nomen meum in gentibus, et in omni
loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio
munda. Reprobationem Judæorum, sacrificiorum ac
cæremoniarum legalium cessationem, gentium voca-
tionem, mundissimam Eucharistiæ sacrificii obla-
tionem in Ecclesia futuram prædixisse, exponitur.
d. 74, s. 1

MATTHÆUS.

CAP. 3, v. 11. Ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et
igne, id est, emundabit, et per Spiritum Sanctum in
hac vita, et si opus fuerit, in futura per ignem, ex
Hieron.
d. 20, s. 1
CAP. 5, v. 23. Si offers munus tuum ad altare, etc.,
non continet præceptum sacrificandi, sed supponit
futurum. d. 74, s. 1. Imo ad Eucharistiæ sacrificium
allusit.
d. 81, s. 5

CAP. 18, v. 3. Vobis datum est nosse mysteria regni
cœlorum. Id est, secreta.
ibid.
Nisi conversi fueritis. Et efficiamini sicut parvuli. Ne-
cessitatem præcepti inducunt.
d. 40, s. 2
CAP. 19, v. 24. Facilius est, camelum per foramen acus
introire, quam divitem intrare in regnum cœlorum,
apud homines hoc impossibile est, apud Deum autem
omnia possibilia. Ostenditur possibile ex vi pene-
trationis partium.
d. 48, s. 1

CAP. 26, v. 11. Me autem non semper habebitis. Secun-
dum corporalem præsentiam, modo visibili. Quo
modo pauperes habebitis vobiscum. d. 46, s. 2
CAP 26, v. 23. Qui intingit mecum manum in parop-
side, etc., commune signum, multi enim intinge-
bant.
d. 41, s. 4
CAP. 26, V. 23. Tu dixisti. Id est, satis est, tu videris.
d. 41, s. 3
CAP. 26, v. 26. Cœnantibus autem eis, etc Id est, re-
cumbentibus omnibusque paratis ad cœnandum
cœna usuali, quæ legem, pedumque lotionem sub-
secuta est.

ibid.
CAP. 26, v. 26. Accepit, benedixit, fregit, deditque, etc.
Eumdem ordinem in se, quem in enarratione, reti-
nuerunt, licet inter duo ultima consecratio inter-
cesserit.
d. 49, s. 2

CAP. 26, v. 27. Accipite, et bibite ex eo omnes. Solis
Apostolis, et non præcipiendo, sed invitando dicta.

d. 71, s. 2
CAP. 26, v. 26. Hic est sanguis meus. De toto Christi
sanguine exponitur.
d. 51, s. 2
CAP. 26, v. 28. Qui pro multis effundetur, vel, ut in
Græco, effunditur, de effusione cruenta passionis ex-
ponitur.
d. 58, s. 4
CAP. 26 v. 30. Et hymno dicto, id est, decantato, ex
Concil. Tolet. III.
d. 83, s. 1
CAP. 28, v. 10. Jesum qui crucifixus est, quæritis?
non est hic, surrexit enim. Simplex facti enarratio,
non illativa argumentatio est; vel aliter: Surrexit,
id est, corpus, quod hic jacebat mortuum, hinc vi-
vum egressum fuit, et ideo non est hic. d. 48. s. 4
CAP. 28, v. 19. Euntes, docete omnes gentes, baptizantes
eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti,
docentes eos servare omnia, etc. Contra hæreticos
exigentes verbum concionatorium, ponderantur
dictiones, in nomine, et, docentes eos. d. 2, s. 3
CAP. 28, v. 19. Baptizantes eos in nomine, etc. Non
nova baptismi institutio, sed solemnis hujus præcepti
promulgatio; nec sola concessio facultatis, sed juris
ad baptizandum ex officio, d. 19, s. 1, d. 20, s. 2.
ostenditur, baptizantes, in omni rigore intelligen-
dum, d. 20, s. 2. Dictio, in nomine, de exteriori
invocatione exponitur.

ibid.

CAP. 20, v. 20. Ecce ego vobiscum sum usque ad con-
summationem sæculi. Licet probabiliter de Christi
præsentia in Eucharistia, nihilominus de præsentia
per singularem ejus providentiam erga Ecclesiam,
exponitur.
d. 46, s. 2

MARCUS.

CAP. 14, v. 1. Erat autem Pascha, et azyma post
biduum, id est, ultima vespera 14 lunæ, ab agno
in eo occiso Pascha dicta, dies vero azymus, quia
initium 15 lunæ, in qua proprie azymi incipiebant.
Unde Pascha, et azyma post biduum simul futura
dicuntur.
d. 41, s. 1
CAP. 14, v. 12. Primo die azymorum, quando Pascha
immolabant. Prout numero præcedenti. ibid.

summatur.

LUCAS.

d. 74, s. 2

Natus est vobis Salvator. Id est, in commodum ves-
trum.
d. 83, s. 2
CAP. 2, v. 22. Ut sisterent eum Domino, et facerent
secundum consuetudinem legis pro eo. Id est, ut offer-
rent, et sacrificarent..
CAP. 14, v. 23. Compelle intrare, non necessitando,
aut cogendo, sed magna gratiæ virtute inducendo.
d. 83, s. 1
CAP. 21, v. 28. Appropinquat redemptio vestra. Id est,
gloriæ consecutio, in qua vestra redemptio con-
d. 83, s. 2
CAP. 3, v. 3. Nisi pœnitentiam egeritis. Necessitas
medii indicatur.
d. 40, s. 2
CAP. 22, v. 1. Appropinquabat autem dies festus azy-
morum, qui dicitur Pascha. Id est, decima quinta
luna, quæ Pascha dicebatur, quia in ejus prima ves-
pera, quæ est ultima decimæ quartæ diei, Pascha,
id est, agnus occidebatur.
d. 41, s. 1
CAP. 12, v. 15. Desiderio desideravi hoc Pascha, id est,
hunc agnum vel hoc tempore et die, vel hanc sacra-
mentalem cœnam manducare, seu celebrare, vobis-
d. 41, s. 4
CAP. 22, v. 18. Non bibam amodo de generatione vitis.
De calice sanguinis exponitur.
d. 43, s. 1
CAP. 22, v. 19. Hoc facite in meam commemorationem.
Id est, hoc sacrificate, et eo modo, quo ego, verum-
que præceptum sumptionis important. d. 41, s. 1.
d. 43. s. 3. d. 69, s. 1
Hoc est corpus meum. Vide Eucharistiæ forma.
CAP. 22, v. 21. Verumtamen manus tradentis me, mecum
est in mensa, id est, quamvis hoc non ignoro, adhuc
vobis meum corpus trado.
d. 41, s. 4
CAP. 23, v. 46. In manus tuas commendo spiritum
meum. Deprecationem continent, non oblationem.
d. 75, s. 1
CAP. 23, v. 48. Revertebantur percutientes pectora, in-
terioris contritionis signum.
d. 84, s. 1
CAP. 24, v. 49. Sedete in civitate, donec induamini
virtute ex alto. Non tantum de gratis datis, sed et
de sanctificante gratia exponitur.
d. 32, s. 1
CAP. 24, v. 35. Cognoverunt eum in fractione panis.
Exponitur de azymo.
d. 44, s. 3

cum.

versa.

JOANNES.

CAP. 2. v. 9. Cum vidisset architriclinus, aquam vinum
factam, id est, vinum, in quod fuerat aqua con-
d. 49, s. 2
CAP. 2, v. 16. Nolite facere domum Patris mei, domum
negotiationis, cum quo rigore obliget, exponitur.
d. 81, s. 8
CAP. 3, v. 5. Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu
Sancti. De regeneratione, quæ fit per baptismum.
d. 20, s. 1. De aqua proprie, et non metaphorice
ostenditur intelligendum.

est.

CAP. 3, v. 6. Quod natum est ex carne, caro est, quod
natum est ex spiritu, per baptismum, scilicet, spiri-
tus est, quia vitam spiritualem consequitur. d. 26, s. 2
CAP. 3, v. 7. Oportet vos nasci denuo, id est, necesse
d. 27, s. 2
CAP. 3, v. 14. Oportet exaltari Filium hominis, id est,
necesse est.
CAP. 4. v. 20. Patres nostri in monte hoc adoraverunt,
et vos dicitis, quia Hierosolymis est locus, ubi ado-
rare oportet, sed veniet hora, quando neque in monte
hoc, neque in Hierosolymis adorabitis Patrem, sed

ibid.

veniet hora, et nunc est, quando veri adoratores ado-
rabunt Patrem in spiritu et veritate. Adoratio pro
sacrificii oblatione sumitur, quæ in nova lege ubique
futura prædicitur, per Eucharistiæ sacrificium, non
sola corporali actione, nec in umbra, sed in spiritu
et veritate. d. 74, s. 1; et d. 81, s. 1, ostenditur,
quomodo ex hoc non inferatur, non esse in Ecclesia
futura templa.

CAP. 6, v. 27. Operamini non cibum, qui perit, sed qui
permanet in vitum æternam. De quolibet animæ
bono, cum Chrysostomo, vel de Christo per fidem
manducato, cum August. exponitur. d. 46, s. 11
CAP. 6, v. 34. Nisi Pater meus traxerit eum, non ne-
cessitando aut cogendo, sed magna gratiæ virtute
movendo.
d. 83, s. 1
CAP. 6, v. 53. Nisi manducaveritis carnem Filii homi-
nis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam
in vobis. Late tractatur, exponiturque de reali man-
ducatione. d. 46, s. 2 et seq. Et ostenditur eamdem
esse sententiam Augustini. Et d. 63, s. 9, cum Cyrillo
et Cypriano, de vitæ spiritualis conservatione, ad
quam moraliter necessaria est Eucharistiæ mandu-
catio. Et d. 40, s. 2, de necessitate non medii, sed
præcepti, solos adultos obligantis, et dictio, non ha-
bebitis, id est, non retinebitis, nec conservabitis,
Et d. 69, s. 1, ostenditur illam conditionalem impor-
tare necessariam connexionem et infallibilem effec-
tum in consequente significatum, supposita veritate
antecedentis, et d. 71, s. 2, late tractatur, et copula-
tivæ, Et, vis disjunctivæ tribuitur.

CAP. 6, v. 63. Caro autem non prodest quidquam.
d. 46, s. 2. In propria scilicet specie, non autem sa-
cramentaliter manducata.

CAP. 6, v. 57. Sicut misit me vivens Pater et ego vivo
propter Patrem, sic qui manducat me, et ipse vivet
propter me. Nullam necessitatem, sed efficacitatem
indicant hujus cibi.
d. 40, s. 2

CAP. 12, v. 20. Erant autem quidam Gentiles ex his,
qui ascenderant, ut adorarent in die festo, id est,
sacrificium offerrent.
d. 74, s. 1
CAP. 6, v. 54 et 56. Qui manducat meam carnem, et
bibit meum sanguinem, habet vitam æternam. Non
copulatim tantum, sed copulative intelligenda, ita ut
de singulis membris veritatem habeant. d. 63, s. 6
CAP. 6, v. 32. Non Moyses dedit vobis panem de cœlo,
id est, Eucharistiam.
d. 46, s. 3
CAP. 6, v. 35. Qui credit in me, non esuriet, et qui
credit in me, non sitiet unquam, Qui manducat meam
carnem, et bibit meum sanguinem, in me manet, et
ego in illo. Exponuntur juxta num. præc. d. 63, s. 6
CAP. 7, v. 39. Nondum erat spiritus datus, quia non-
dum erat Jesus glorificatus. De visibili missione
Spiritus Sancti exponitur.
d. 19, s. 1
CAP. 6, v. 42. Ego sum panis vivus. Datur enim caro
mea viva, et non mortua, Qui de cœlo descendit,
Ratione scilicet divini suppositi.
d. 51, s. 1
CAP. 13, v. 1. Ante diem festum Paschæ, qui erat de-
cimaquinta luna, prima azymorum dies, festivaque.
d. 41, s. 1
scilicet quæ
in
d. 41, s. 2

CAP. 13, v. 2. Et cœna facta. Legali,

esu agni consistebat.
CAP. 13, v. 4. Surgit a cana. Legali, scilicet non usuali,
quam nondum ceperat.
ibid.
CAP. 13, v. 12. Cum recubuisset iterum, id est, cum
post lotionem pedum, iterum sedisset ad usum cœnæ
usualis.
ibid.

CAP. 13, v. 10. Qui lotus est, non indiget, nisi ut pedes
lavet. Explicatur ex Augustin., de lotione, quæ per

baptismi sacramentum præcesserat in Apostolis.

d. 19, s. 1
CAP. 13, v. 26. Cui intinctum panem porrexero. De
pane non consecrato explicatur.
d. 41, s. 2
CAP. 14, v. 16. Ego rogabo Patrem, et alium Paracle-
tum dabit vobis, ut maneat vobiscum in æternum.
Late tractatur, et ostenditur continere specialem
promissionem dandi Spiritum Sanctum Ecclesiæ:
quæ promissio visibiliter in Apostolis, invisibiliter
in sacramento confirmationis quotidie impletur.
d. 32, s. 1
CAP. 15, v. 22. Si non venissem et locutus eis fuissem.
Id est, et nisi eis, etc.
d. 71, s. 2
CAP. 17, v. 22. Ut omnes unum sint sicut tu Pater in
me, et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint, clari-
tatem quam mihi dedisti dedi eis, ut sint unum,
sicut nos unum sumus, ego in eis, et tu in me, ut sint
consummati in unum. De reali unione fidelium cum
Christo in Eucharistia, et per ipsum cum Deo expo-
nitur.
d. 46, s. 7
CAP. 18, v. 28. Non introierunt prætorium, ut non con-
taminarentur, sed manducarent Pascha. Ibi, Pascha,
non significat agnum quem nocte proxime præce-
dente manducaverunt, sed sacrificia, quæ singulis
diebus azymorum immolabantur.
d. 41, s. 1

EX ACTIBUS APOSTOLORUM.
CAP. 2, v. 38. Et baptizetur unusquisque vestrum in
nomine Jesu Christi. Id est in fide, virtute, vel po-
testate Christi.
d. 21, s. 4
CAP. 8, v. 12. Et in nomine Jesu Christi baptizabantur
viri ac mulieres.
ibid.
CAP. 10, v. 48. Et jussit eos baptizari in nomine Do-
mini Jesu Christi.
ibid.
CAP. 19, v. 5. His auditis, baptizati sunt in nomine
Domini Jesu.
ibid.
CAP. 2, v. 18. Musti pleni sunt isti. Id est, vino.
d. 45, s. 1
CAP. 2, v. 39. Filii Israel audite verba hæc, vobis enim
est repromissio, et filiis vestris, et omnibus, qui longe
sunt, sive Judæis longe dispersis, sive ex gentibus
ipsis. Propter quod addit, Quoscumque vocaverit
Deus.
d. 31, s. 1
CAP. 2, v. 38. Pænitentiam agite, et baptizetur unus-
quisque vestrum in nomine Jesu Christi, in remis-
sionem peccatorum vestrorum, et accipietis donum
Spiritus Suncti. Exponitur, ut remissio peccatorum
diversus effectus sit, a receptione Spiritus Sancti, et
illa per baptismum, hæc per sacramentum confir-
mationis detur, d. 26, s. 1; dictio, Peccatorum, ex-
ponitur de actualibus.

CAP. 3, v. 6. Argentum et aurum non est mihi, id est,
vel aurum.
d. 71, s. 2
CAP. 6. v. 6. Orantes, imponentesque eis manus. Id est,
ordinantes eos.
d. 34, s. 1
CAP. 8, v. 18. Cum vidisset autem Simon, quod per
impositionem manus Apostolorum, etc. Per, veram
causalitatem significat.
d. 32, s. 1
CAP. 8, v. 27. Venerant, ut adorarent in Hierusalem.
Id est, ut sacrificium offerrent.
d. 74, s. 1
CAP. 9, v. 17. Abiit Ananias et introivit domum et
imponens ei manus, etc. De manuum impositione
curativa exponitur.
d. 34, s. 1
CAP. 12, v. 2. Ministrantibus autem illis Domino. Id
est, sacrificantibus.
d. 74, s. 1
CAP. 13. v. 3. Orantes, imponentesque eis manus, dimi-
serunt eos. De manuum impositione deprecativa ex-
plicatur.
d. 34, s. 1

CAP. 19, v. 32. Erat autem Ecclesia confusa, id est,
fidelium congregatio.
d. 81, s. 1

EX EPISTOLA AD ROMANOS.
Cap. 1, v. 2. Ex operibus legis neminem justificari. Et
cap. 2: Factores legis justificabuntur, et qui fecerit
ea, vivet in illis, priora verba de operibus legis, ut
a libero arbitrio præcise sunt ; posteriora de eisdem,
ut ex fide et charitate procedunt, intelliguntur.
d. 10, s. 3
CAP. 4. v. 11. Signaculum justitiæ fidei. Late expli-
catur contra quosdam hæreticos nostri temporis.
d. 1, s. 2
CAP. 5, v. 15. Non sicut delictum, ita et donum. Ada
enim lapsus unum tantum delictum potuit in posteros
transfundere. Christi meritum gratiam, qua multa
tollerentur delicta.

EX PRIMA AD CORINTHIOS.

q. 69, a. 1

CAP. 1, v. 13. Numquid Paulus crucifixus est pro vobis,
aut in nomine Pauli baptizati estis? Adducitur ad
probandum effectum sacramenti non crescere ex
merito ministri.

d. 7, s. 5
CAP. 4, v. 1. Sic nos existimet homo ut ministros
Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. Id est,
sacramentorum, ex Ambrosio.
d. 1, s. 1
CAP. 5, v. 7. Pascha nostrum immolatus est Christus.
Non in cruce tantum, sed in ultima cœna. d. 75, s. 1
CAP. 7, v. 14. Sanctificatus est vir infidelis per mu-
lierem fidelem, et sanctificata est mulier infidelis
per virum fidelem, alioqui filii vestri immundi
essent, id est, illegitimi, nunc autem sancti sunt,
scilicet, legitimi, ex vero utique matrimonio nati.
d. 27, s. 1

CAP. 10, v. 3. Omnes eamdem escam spiritualem man-
ducaverunt, scilicet manna, Eucharistiae figuram.

q. 73, a. 6
CAP. 10, v. 3. Et eumdem potum spiritualem biberunt,
sed non in pluribus eorum beneplacitum est Deo.
Illa Apostoli collatio inter ipsos Hebræos est, non
nobiscum, qui verum Christi corpus manducamus.
d. 46, s. 3
CAP. 10. v. 4. Bibebant autem omnes de spirituali,
per figuram, scilicet, et fidem.
d. 46, s. 2
CAP. 10, v. 11. Omnia in figura contingebant illis.
Quatenus omnia eorum sacrificia Christi mortem et
sacrificium mystice significabant.
q. 76, a. 6
CAP. 10, v. 16. Calix, cui benedicimus, id est, quem
consecramus, d. 2, s. 3, vel cum Cyrillo, calix bene-
dictionis dicitur ab Apostolo, quia Christus eulogi-
zans, id est benedicens, instituisse dicitur. q. 73, a. 4
CAP. 10. v. 16. Panis quem frangimus, nonne commu-
nicatio corporis Christi est. Unus panis, unum corpus
multi sumus omnes, qui de uno pane participamus.
Exponitur de Christo sub speciebus panis, quatenus
ejus communione unum corpus Christi efficimur.
ibid.
CAP. 10, v. 18. Nonne qui edunt hostias, participes
sunt altaris? id est, hostia immolatæ, participatio
enim victimæ supponit sacrificium consummatum.
d. 75, s. 3
CAP. 10, v. 21. Non potestis mensæ Domini participes
esse, et mensæ dæmoniorum, id est, altaris, seu aræ
in qua utrisque sacrificatur, communicare. d. 74,
s. 2. Non potestis rem in Eucharistia oblatam come-
dere, si oblata in Gentilium sacrificiis comedatis.
CAP. 11, v. 26. Convenientibus vobis in unum, jam non
est dominicam cœnam manducare. Exponitur de Eu-

cœna.

charistia, cum D. Thoma, Anselmo, et aliis, d. 11, s. 2;
et dictio, in unum, exponitur de loco publico divino
cultui specialiter designato.
d. 81, s. 1
CAP. 11, v. 20. Ecclesiam Dei contemnitis, id est tem-
plum.
ibid.
CAP. 11, v. 24. Similiter, id est, eodem modo, quo
panem post coenam legalem consecraverat, ita, et
calicem postquam cœnavit, eadem scilicet legali
d. 41, s. 4
CAP. 11, v. 26. Quotiescumque manducabitis panem
hunc. Hoc est, hunc spiritualem cibum, qui sub
forma panis datur.
d. 50, s. 9
CAP. 11, v. 28. Probet autem seipsum homo, et sic de
pane illo edat, et de calice bibat, qui enim manducat
et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit,
non dijudicans corpus Domini. Quod in Eucharistia
realiter contineri et manducari, ex hoc loco cum
Cypriano, et aliis Patribus ostenditur. d. 46, s. 3
CAP. 11, v. 34. Si quis esurit domi manducet. De or-
dine servando in conviviis communibus Paulus lo-
quitur, non de Eucharistia.
d. 68, s. 3
CAP. 11, v. 34. Cætera autem, cum venero disponam,
utique similia et ad eumdem ordinem pertinentia.
d. 84, s. 1
CAP. 11, v. 33. Cum convenitis ad manducandum, in-
vicem expectate.
ibid.
CAP. 13, v. 2. Si noverim mysteria omnia. Id est, sa-
cramenta, ex Augustino.
d. 1, s. 1
CAP. 15, v. 51. Ecce mysterium vobis dico, ut num.
præced.
ibid.
CAP. 13, v. 3. Si tradidero corpus meum, ita ut ardeam,
charitatem autem non habuero, nihil mihi prodest,
id est, si nullo modo habuero, neque ut princi-
pium, neque ut terminum, vel effectum talis actus.
d. 29, s. 2
CAP. 15, v. 5. Qui prophetat, hominibus loquitur. Id
est, qui concionatur.
d. 83, s. 1
CAP. 14, v. 6. Quid vobis prodero, nisi vobis loquar,
aut in revelatione, aut in scientia, vel in doctrina,
vel in prophetia. Hæc quatuor diversas omnino ra-
tiones important.

ibid.

CAP. 14, v. 11. Si nesciero virtutem vocis, ero, cui
loquor barbarus, id est, nec intelligar, nec intel-
ligam.
ibid.
CAP. 14, v. 13. Si orem lingua. Hoc est, si ex dono
linguæ divinas laudes concinam ignoto idiomate,
vel saltem recondita mysteria verborum non intel-
ligendo, spiritus meus orat, moveor enim interiori
affectu ad orandum, mens autem mea sine fructu
est, proprio vel alieno.

d. 83, s. 1
CAP. 14, v. 16. Qui supplet locum idiotæ, quomodo
dicet, Amen. Id est, fiat. Non de Ecclesiasticis offi-
ciis, sed de sermone linguarum exponitur, qui si a
responsuro non intelligatur, quomodo poterit suo
tempore respondere?
ibid.
CAP. 14, v. 26. Cum convenitis, unusquisque vestrum
Psalmum habet, doctrinam habet, etc. Evangeliorum
et Epistolarum usus ex hoc loco colligitur cum
Justino.
ibid.

CAP. 14, v. 34. Mulieres in Ecclesiis taceant, id est, in
templo.
d. 81, s. 1
CAP. 14, v. 39. Æmulamini prophetare, id est, concio-
nari, et loqui linguis, id est, ex dono linguarum di-
vinas laudes cantare, nolite prohibere. d. 83, s. 1

EX SECUNDA AD CORINTHIOS.

CAP. 1, v. 22. Qui unxit nos Deus, et qui signavit nos,
et dedit pignus spiritus id cordibus nostris. Expo-

nitur cum D. Thoma, de charactere, quo a Deo signa-
mur, qui effectus et ab unctione, quæ per gratiam
fit, et a pignore spiritus, testimonio, scilicet, bone
conscientiæ distinctus est. q. 73, a. 2. Et contrahitur
explicatio cum Ambrosio ad characterem confirma-
tionis.
d. 11, s. 2

EX EPISTOLA AD GALATAS.
CAP. 4, v. 19. Quomodo convertimini iterum ad infirma
et egena elementa? Late tractatur, et de sacramentis
antiquæ legis, etiam ante adventum Christi, proba-
bilius autem post ejus mortem, exponitur. d. 10, s. 3
CAP. 4, v. 19. Filioli mei, quos iterum parturio, donec
formetur Christus in vobis. De formatione per justi-
ficationem exponitur.
q. 66, a. 1
massam cor-
d. 44, s. 3

CAP. 5, v. 9. Modicum fermentum totam
rumpit. Id est fermentat, ut in Græco.

EX EPISTOLA AD EPHESIOS.
CAP. 1, v. 9. Ut notum jaceret sacramentum voluntatis
suæ. Id est, secretum.
d. 1, s. 1
CAP. 3, v. 3. Secundum revelationem notum est mihi
sacramentum, et infra, In mysterio Christi. Utraque
vox, mysterium, et sacramentum, de re divina ho-
minibus occulta, eorumque cognitionem superante,
exponitur.
ibid.

CAP. 4, v. 5. Unus Deus, una fides, unum baptisma.
Non tantum unitate specifica, sed etiam nume-
rica.
d. 22, s. 1 et s. 2
CAP. 4, v. 30. Nolite contristare Spiritum Sanctum
Dei, in quo signati estis in die redemptionis, vel ut
c. 1: In quo credentes signati estis, Spiritu promis-
sionis sancto, qui est pignus hæreditatis nostræ. Non
tantum de signatione per gratiam cum D. Thoma,
sed per baptismalem characterem, per quem grex
Christi efficimur, exponitur, ex Chrysostomo et
Theodoreto.
q. 73, a. 3
CAP. 3, v. 32. Sacramentum hoc magnum est, id est, res
maxime supernaturalis et occulta, utpote quæ Christi
cum Ecclesia conjunctionem significet. d. 1, s. 1
CAP. 5, v. 26. Mundans eam lavacro aquæ in verbo vitæ.
De verbo consecratorio, cum Chrysost., Ambrosio,
et aliis, d. 2, s. 1. Et dictio, lavacrum, de baptismo
ex Augustino.
d. 2, s. 2, et d. 26, s. 1
CAP. 5, v. 30. Membra sumus corporis ejus, de carne
ejus, et de ossibus ejus, exponitur cum Chrysost. et
Iren. de Eucharistia, per quam Christi corpori con-
jungimur.
d. 46, s. 3

EX EPISTOLA AD PHILIPPENSES.
CAP. 3, v. 7. Hæc arbitratus sum propter Christum
detrimenta : omnia detrimentum feci, et arbitratus
sum, ut stercora, ut Christum lucrifaciam. De
cæremoniis veteris legis post Christi mortem expo-
nitur.
d. 10, s. 3
CAP. 4, v. 6. In omni oratione et obsecratione cum
gratiarum actione, idem hæc tria significant, sed
exaggerationis gratia geminata.
d. 83, s. 1
CAP. 6, v. 18. Orationem, et obsecrationem, ut num.
præced.

EX PRIMA AD TIMOTHEUM.
CAP. 2, v. 1. Obsecrationes, orationes postulationes et
gratiarum actiones, pro omnibus hominibus, late
tractatur, et de publicis orationibus, quæ nomine
totius Ecclesiæ in Missa fiunt, exponitur. d. 83, s. 1
CAP. 3, v. 16. Magnum est pietatis sacramentum, id
est, mysterium.
d. 1, s. 1

CAP. 4, v. 14. Noli negligere gratiam quæ tibi data
est, per impositionem manus presbyteri. Id est, per
quam presbyter ordinatus es. d. 34, s. 1, et d. 36, s. 1
CAP. 3, v. 21. Nemini cito manus imposueris, id est,
eum ordinaveris.
d. 34, s. 1

EX SECUNDA AD TIMOTHEUM.

CAP. 1. v. 6. Admoneo te, ut resuscites gratiam, quæ
est in te per impositionem manuum mearum. Per
quam, scilicet te ordinavi.
d. 34, s. 1

EX EPISTOLA AD COLOSSENSES.
CAP. 4, v. 16. Cum lecta fuerit apud vos Epistola,
non necessario intelligitur de lectione, quæ fit in
Missa.
d. 83, s. 1

EX PRIMA AD THESSALONICENSES.
CAP. 5, v. 8. Et galeam spem salutis. Est enim spes,
sub qua etiam fideles comprehenditur, salutis galea.
d. 82, s. 2
CAP. 5, v. 27. Ut legatur Epistola hæc, non necessario
intelligitur de lectione, quæ fit in Missa. d. 83, s.-1

EX EPISTOLA AD TITUM.
CAP. 3, v. 5. Lavacrum regenerationis. Exponitur de
baptismo.
d. 1, s. 1

EX EPISTOLA AD HEBRÆOS.
CAP. 1, v. 3. Et figura substantiæ Patris. Non quia
veritate substantiæ careat, sed quia per suam sub-
stantiam Patrem repræsentat.
d. 46, s. 4
CAP. 2, v. 4. Melioribus repromissionibus sancitum
est. De specialibus repromissionibus exponitur, quæ
in nova lege meliores sunt, quam in veteri. d. 10, s. 3
CAP. 5, v. 4. Nec quisquam sumit sibi honorem, sacer-
dotii, scilicet, sed qui vocatur a Deo, tanquam Aaron,
id est, qui legitima publicaque auctoritate ad hoc
d. 73, s. 4
CAP. 6, v. 1. Non rursum jacientes fundamenta ab
operibus mortuis, et fide in Deum baptismatum doc-
trinæ, impositionisque manuum. Cum Ambrosio et
August. exponitur de manus impositione, per quam
Apostolis Spiritus Sanctus dabatur, sicut modo ab
Episcopis in sacramento confirmationis, d. 22, s. 1;
et d. 34, s. 1, ex illis verbis: Non rursus jacientes
fundamenta, colligitur, baptismum et confirmationem
non posse iterari.

munus consecratus est.

CAP. 6, v. 4. Impossibile est eos, qui semel sunt illu-
minati, scilicet per baptismum, et participes facti
sunt Spiritus Sancti, per sacramentum, scilicet con-
firmationis, iterum renovari ad pœnitentiam, sci-
licet, iterum illa duo sacramenta recipiendo, et sic,
rursus crucifigentes in semetipsis Filium Dei. Cum
Ambr., August. et aliis.
d. 26, s. 1
CAP. 5, v. 1. Omnis Pontifex ex hominibus assumptus,
pro hominibus constituitur. Id est, vice et nomine
hominum, ut offerat dona et sacrificia pro peccatis.
Non tantum suis, sed etiam populi. d. 78, s. 1
CAP. 7, v. 18. Reprobatio quidem fit præcedentis man-
dati propter infirmitatem ejus et inutilitatem.
De lege veteri exponitur, etiam ante passionem
Christi.
d. 10, s. 3
CAP. 9, v. 1. Habuit quidem justificationes culturæ.
Id est, ad cultum externum pertinentes. Et sanctum
sæculare, seu, mundanum, ut in Græco. Exponitur

de templo, quod ideo mundanum dicitur, quia in
eo ex vi legis, sola justitia exterior, et in oculis
mundi dabatur.
ibid.
CAP. 9, v. 12. Christus autcm introivit semel in sancta,
æterna redemptione inventa. Exponitur de sacrificio
cruento mortis Christi, qua una oblatione, quoad
sufficientiam, consummavit sanctificatos, eorumque
redemptio inventa, id est, peracta est. d. 74, s. 1
CAP. 10, v. 18. Ubi horum remissio est, jam non est
oblatio pro peccato. Exponitur, vel de legali obla-
tione, quæ dicitur jam non necessaria, vel de obla-
tione, qua pretium denuo acquiratur, quæ facta jam
peccatorum remissione per Christi passionem, non
est cur requiratur; secus oblatio applicans tale pre-
tium.
ibid.
CAP. 10, v. 26. Voluntarie enim peccantibus nobis, jam
non relinquitur hostia pro peccato. Ad Hæbreos lo-
quitur, quibus nec Christus, in quem non credunt,
nec alius Messias venturus, qui nullus est, nec
legale sacrificium prodesse potest.
ibid.
CAP. 12, v. 28. Habemus gratiam, per quam serviamus,
placentes Deo, id est, Eucharistiæ sacramentum, cum
Turrian.
q. 73, a. 4

CAP. 13, v. 10. Habemus altare, de quo edere non
habent potestatem, qui tabernaculo deserviunt. De
ara, ubi Christus offertur in Eucharistia, expli-
catur.
d. 74, s. 1

EX EPISTOLA 1 PETRI.

CAP. 3, v. 3. Regeneravit nos in spem vivam. De rege-
neratione per quamlibet hominis justificationem,
exponitur.
q. 66, a. 1
CAP. 3, v. 20. Quod et vos nunc similis formæ salvos
facit baptisma, non carnis depositio sordium, sed
conscientiæ bonæ interrogatio in Deum, late trac-
tatur.
d. 7, s. 1

EX EPISTOLA 1 JOANNIS.

CAP. 3, v. 6. Omnis, qui natus est ex Deo, peccatum
non facit, quoniam semen ipsius in eo manet. Dictio,
semen, de gratia exponitur, quæ valde efficax est ad
superandas tentationes.
d. 10, s. 1

CAP. 3, v. 15. Omnis homicida non habet vitam æter-
nam in se manentem, id est, perdet illam. d. 40, s. 2
CAP. 4, v. 4. Et vicistis eum, quoniam major est, qui
in vobis est, per gratiam, scilicet, quam qui in
mundo.
d. 10, s. 1
CAP. 4, v. 3. Omnis spiritus, qui solvit Jesum, aut
humanitatem a divinitate, aut corpus a sanguine
separans, ex Deo non est.
d. 51, s. 1

EX APOCALYPSI.

CAP. 1, v. 20. Sacramentum septem stellarum. Id est,
res supernaturalis et occulta.
d. 1, s. 1
CAP. 8, v. 23. Angelus venit, et stetit ante altare.
Omnia metaphorice et spiritualiter intelligenda.
d. 83, s. 2
CAP. 13, v. 8. Agnus occisus ab origine mundi. De
mystica Christi occisione in agno Paschali, expo-
nitur.
d. 75, s. 6
nuptiarum agni

CAP. 19, v. 9. Beati qui ad cœnam

vocati sunt. Id est, ad convivium.
d. 40, s. 2
CAP. 21, v. 22. Et templum non vidi in ea. De Eccle-
sia triumphante exponitur.
d. 81, s. 1

« PreviousContinue »