uentum, cui et ipsi, Deo dante, personaliter intererimus, et iis que ad salutem, defensionem, commodum et utilitatem omnium commune pertinebunt, sedulam operam atque sollicitudinem impendemus. Secus non facturi. Datum Vienne sexta die Januarii Anno Domini MDLXIX.

Maximilianus.

Joannes Listhius electus Wesprimiensis.

Kivül: Prudentibus et Circumspectis Judici, ac Juratis, ceterisque Ciuibus Ciuitatis nostre Posoniensis, fidelibus nobis dilectis.

(Eredetije Pozsony sz. k. város levéltárában.)

IV.

1569. Július 1.

Meghivó levél a másodszor kihirdetett pozsonyi országgyülésre.

Maximilianus secundus, Dei gratia electus Romanorum electus Imperator semper Augustus, Germanie, Hungarie, Bohemie etc. Rex etc.

Prudentes et circumspecti fideles nobis dilecti, Intellexisse vos iam antea non dubitamus binis ex literis nostris, quarum unis ad initium statim presentis anni Conuentum fidelibus Regnicolis nostris Hungaris generalem indixeramus, alteris autem publicatum distuleramus, quanto desiderio cupiuerimus in medium fidelium subditorum nostrorum Hungarorum venire, factaque illis presentie nostre copia, de necessariis iisdemque arduis, cum nostris, tum Regni nostri Hungarie, publicis pariter et priuatis negotiis coram cum illis agere, quibus item difficultatibus prepediti ab hoc nostro proposito discedere, et maioris necessitatis, que non minus bonum Regni huius nostri quam totius Reipublice Christiane publicum concernebat, rationem habere debuerimus. Quo quidem desiderio adhuc, pro solito et peculiari nostro erga hoc afflictum Regnum nostrum Hungarie affectu, quo illi quoque tempore omnibus modis bene prospectum atque prouisum esse cupimus, adhuc summopere tenemur. Et licet difficultates et impedimenta, que antea nobis obstabant, nondum remiserint, habita tamen

ratione maioris necessitatis stabiliendarum et confirmandarum rerum nostrarum hungaricarum, intermittere noluimus, quin eorundem, quorum antea, negotiorum causa, vel nunc tandem generalem uniuersis fidelibus Statibus et Ordinibus Regni nostri Hungarie Conuentum, cui et personaliter, Deo benigniter concedente, interesse decreuimus, ad primum diem mensis Augusti proxime venturi, in Ciuitatem nostram Posoniensem publicaremus. Quod quia sic apud Nos decretum et omnibus Regni Nostri Statibus publicatum est, fidelitati quoque vestre firmiter committimus et mandamus, ut ad diem predictum de medio vestri nuntios quamprimum deligatis, ac plena et sufficienti cum instructione et facultate in tempore ita expediatis, ut ultra prefixum diem nullo modo emaneant, sed ad eum certo Posonii apud nos compareant, ut ibi, cum ipsis et ceteris fidelibus Regnicolis Nostris, de rebus et negotiis predictis, cum publicis, tum quorumcumque fidelium nostrorum priuatis, precipue tamen ad communem omnium salutem et permansionem, publicamque tranquillitatem pertinentibus, agere et tractare, ac tandem de omnibus optato fine concludere et determinare possimus. Secus sub poena decreti non facturi. Datum Vienne prima die mensis Julii, Anno Domini MDLXIX. Maximilianus.

Joannes Listhius Episcopus Wesprimiensis.

Kivül: Prudentibus et Circumspectis Magistro Ciuium, Judici et Juratis ciuibus Ciuitatis nostre Posoniensis, fidelibus nobis dilectis.

(Eredetije Pozsony sz. k. város levéltárában.)

V.

1569. Augusztus 19.

Miksa király országgyülési propositiója.

Propositio conuentus Hungarici Posonii celebrati. Anno MDLXIX. Exhibita et Ordinibus regni die XIX. Augusti.

Etsi sacra Romanorum imperatoria ac Hungariae et Bohemiae etc, regia Maiestas, dominus noster clementissimus,

iampridem necessarium existimauit, se in medium huius sui incliti Hungariae regni fidelium Statuum et Ordinum conferre, et cum illis de publicis eiusdem sui regni negotiis, et iis rebus, quae ad commodum, utilitatem et salutem fidelium suorum regnicolarum pertinere viderentur, pro paterna sollicitudine et cura, quam habet de illorum incolumitate et permansione, praesens deliberare et tractare, atque adeo in eum finem proxime praeterita hyeme iisdem suis fidelibus Statibus et Ordinibus ad festum Epiphaniae anni iam currentis conuentum indixerat, cui quidem personaliter adesse plane sibi proposuerat: accidit tamen, ut cum non solum iam tum nonnulla christianae reipublicae regna et prouinciae atrocissimis bellis et seditionibus conflictarentur, sed et in ipso quoque imperio Romano Germanicae nationis ea rerum facies esset, ut ne in illis etiam partibus publica tranquillitas dissolueretur et turbaretur, indeque grauissimi motus orirentur, haud intempestiue verendum esset, ac proinde eiusdem imperii electores aliique principes et status, Maiestatem suam aliquoties et quidem non sine admonitione sui caesarei muneris, instantissime requisiuerint, ut tanquam imperii caput, difficillimis istis temporibus eidem imperio appropinquare, imminentia pericula propulsare, gliscentesque futuri incendii scintillas, priusquam in flammam erumperent, extinguere, ac denique ut publica pax et tranquillitas conseruari posset, authoritate qua fungitur prouidere, imprimis vero expetita iamdiu, non ab ipsis solum electoribus, sed aliis quoque principibus et ordinibus sacri imperii comitia, omni diuturniore mora postposita indicere atque celebrare vellet; caes. regiaque Maiestas praeter voluntatem suam, promulgatum antea suorum Statuum et Ordinum regni Hungariae conuentum tunc omittendum et ad aliud tempus reiiciendum duxerit.

Accessit insuper, quod cum iampridem tempus subsidiorum nouissime a Maiestatis suae regni Bohemiae et annexarum prouinciarum Statibus et Ordinibus decretorum effluxerit, Maiestas sua caes. et regia omnino censuit pro obtinendis nouis auxiliis in sustentationem locorum finitimorum Hungariae et alias urgentes necessitates, in dicto Bohemiae regno e annexis prouintiis conuentus agi et accelerari necesse fore;

quando quidem Maiestas sua ad praesidia illa suis duntaxat sumptibus alenda, sicuti fideles huius regni Ordines ac Status ipsimet non ignorant, haud sufficit; verum etiam fidelium suorum Hungarorum et aliorum subditorum, maxime vero dicti regni Bohemiae et annexarum prouinciarum subsidio atque contributione opus habet et his carere nequit. Fuitque illi omnis mora et dilatio dictorum conuentuum eo grauior, quod interim illic omnia subsidia, non sine magno damno fisci, cessarent, et quod ex noua illorum contributione sua Maiestas et suis debitis consulere et emerita in confiniis stipendia militibus exoluere, omniaque ibi rectius prouidere in sua absentia cuperet; denique quod omnino memoratorum conuentuum celebrationem ante suae Maiestatis in imperium profectionem peragi necesse esset.

Praeterea caesarea et regia Maiestas hac etiam de causa praedicta comitia imperialia eo libentius sibi acceleranda proposuerat, quod ea ipsis quoque Hungaris, propter auxilia ordinum imperii, quae Germania siue intestinis siue externis bellis turbata, quacunque etiam necessitate hostili ingruente, uti pacis tempore haberi non potuissent, praesertim si ipsorum admonitiones vel a Maiestate sua neglectas, vel saltem parui habitas fuisse suspicarentur. (Sic.)

Interea vero dum caes. et regia Maiestas praedictis Hungaricis conuentibus, quorum Maiestatis suae et sacri Romani imperii nec non aliarum Maiestatis suae prouinciarum haereditariarum, praecipue vero fidelium suorum Hungariae regnicolarum, tanti interesse dictum est, occuparetur et ubique publicae necessitati et incolumitati recte consultum et prouisum cuperet, quondam serenissimi regis Joannis filius, nulla prorsus a Maiestate caes. et regia iniuria prouocatus, temere ac praeter omnem rationem et aequitatem, Maiestati suae plurimas et inexpectatas molestias exhibere ausus fuit, ac tam in porta Turcharum imperatoris, quam ab ista parte, per falsas obtrectationes atque calumnias ac quascunque alias sibi suisque prauis machinationibus ac turbulentis consiliis opportunas artes et technas, nullum non mouit lapidem, nec quicquam intentatum reliquit, quo paci inter Maiestatem suam et praefatum Turcharum imperatorem initae (qua quidem ipse

quoque Transsyluanus expresse compraehensus est) quantumuis hinc inde firmissime stabilitae atque corroboratae, ullo modo disturbandae et abrumpendae ansam vel occasionem praeberi posse existimauit. Nam ut multa alia silentio praetereantur, antedictus quondam regis Joannis filius, ac eiusdem peruersi consiliarii haud sunt veriti non solum quosdam suae Maiestatis vasallos et subditos, ut posthabita fide Maiestati suae debita, tametsi nulla plane iusta deficiendi causa ipsis data, illi se coniunxerint, malis suis artibus inducere; verum etiam eo non contenti, huiusmodi transfugarum et aliorum quondam peruersorum hominum ministerio aliorum quoque Maiestatis suae subditorum animos ad idem perfidiae, defectionis et rebellionis scelus sollicitare, diuersisque aliis rationibus, congregatis etiam nouis copiis, de prouinciis ac fidelibus Maiestatis suae subditis ex improuiso inuadendis et falsis praetextibus ad se pelliciendis consilia agitare non destiterunt.

Quamobrem caes. et regia Maiestas ineuitabili quadam necessitate adacta fuit, instituta iam tum ad conuentus Bohemicos celebrandos profectione intermissa, ad praetactas Transsiluani machinationes aduertere, simulque eam rationem inire, qua huic imminenti malo occurreret, ac stante alioqui cum Turcis pace, per talia media, quae ab eadem haud aliena essent, sinistras illas pessimasque aduersariorum cogitationes, prauaque ac exitiosa consilia diuerteret, sicque rebus suis prospiceret, ut Maiestas sua et eiusdem fideles regnicolae, ab omni iniqua violentia tuti et securi esse possent. Hacque de causa, ac ne forte Maiestatis suae vel eorundem fidelium regnicolarum res, repentina aliqua aduersariorum inuasione, quam utique haud occulte eos moliri apparebat, detrimentum. aliquod caperent, tam de praesidiis firmandis augendisque, quam etiam aliis ad vim propulsandam, licitamque omni diuino et humano iure defensionem idoneis (tametsi quidem id non sine maxima Maiestatis suae incommoditate fieret) quantum Maiestas sua necesse arbitrata fuit, prouidere voluit, ac postpositis aliis omnibus in hanc curam sibi potissimum incumbendum duxit, ut quis tandem harum machinationum Transsyluanicarum euentus futurus esset, ex propinquo attenderet.