personaliter, Deo dante, praeesse decrevimus. Mandantes fidelitati vestrae firmiter, sub poena Decreti, ut ad diem et locum praedictum vestros homines, cum pleno mandato, mitta tis, qui praedicto generali Conventui interesse, ibique, cum caeteris fidelibus regnicolis nostris, publica Regni nostri negotia tractare, et de illis in medium consulere possint. Curetis autem diligenter, ne tales vestri homines ultra diem prae dictum emaneant, sed in eo ipso apud Nos praesto compareant. Secus non facturi. Datum Viennae vigesima nona die mensis Septembris, Anno millesimo quingentesimo septuagesimo primo.

Maximilianus.

Joannes Listhius Episcopus Vesprimiensis.

Kivül: Prudentibus et Circumspectis Judici et Juratis Civibus

Civitatis nostrae Leuchoviensis etc. Fidelibus Nobis dilectis.

(Eredetije Lőcse sz, k, város levéltárában.)

II.

1571. Október 28.

Királyi leirat, mely az országgyülés elhalasztását köz

hirré teszi.

Maximilianus secundus . . .

Magnifice fideles nobis dilecti. Quamvis proximis ad te literis nostris significaverimus tibi, generalem a nobis Con ventum fidelibus Regnicolis nostris Hungaris, pro festo sancti Martini Episcopi ad Civitatem nostram Posoniensem esse indictum et promulgatum, quia tamen postea certiores facti sumus, pestem in aliquot Comitatibus Posonio vicinis graviter admodum saevire, periculumque esse, ne si ad nominatum

diem celebrationem Dietae prosequamur, et non pauci ex

locis infectis ad illam, sicuti prohiberi non posset, confluant, omnium id fiat non parvo cum discrimine; expectandum aliquantulum, et ipsam Dietam ad festum Epiphaniarum Domini, anni proxime venturi differendam et prolongandam duximus, ut interea aer iste infectus per instantem hanc hiemem, vigore

frigoris rectificetur, tutiusque ita venire et interesse omnibus liceat. Unde fidelitati vestrae firmiter committimus et mandamus, ut non ad festum sancti Martini, sicuti antea iusseramus, sed Epiphaniarum Domini, proxime venturum, praedictae Dietae generali, cui nos quoque personaliter praeesse decrevimus, causa tractandorum ibidem publicorum Regni negotiorum, cum caeteris Nostris fidelibus subditis una, in tempore Posonii interesse, et omnibus modis curare debeas, ne ultra praedictum diem emaneas. Secus, sub poena Decreti, non facturus. Datum Viennae vigesima octava die mensis Octobris.. Anno Domini millesimo quingentesimo septuagesimo primo, Maximilianus Joannes Listhius, Episcopus Vesprimiensis,

Kivül: Magnifico Balthasari de Batthyan dapiferorum nostrorum regalium in Hungaria magistro et Consiliario nostro, etc. Fideli nobis dilecto.

(Eredetije a hg. Batthyányi család körmendi levéltárában.)

III.

1571. Deczember 12.

Királyi leirat az országgyülés határnapjának másodizben való elhalasztása tárgyában.

Maximilianus secundus.

Prudentes et Circumspecti fideles nobis dilecti. Quamvis generalem Conventum pro festo sancti Martini fidelibus Nostris Regnicolis Hungaris antea indictum nuper, certis ex causis, ad festum usque Epiphaniarum Domini proxime venturum prolongaverimus, optaverimusque ex animo, ut vel tunc saltem in medium fidelium Regnicolarum nostrorum venire potuissemus; quia tamen ex insperato intervenere Nobis quaedam alia ardua, cum sacri Romani Imperii, tum vero Regni nostri Bohemiae negotia, quae sine maximo detrimento etiam Regni huius Hungariae nec omittere, neque diferre possumus, sed eo ipso tempore ad quod Dietam illam distuleramus, agere et tractare Nos oportebit: significare vobis clementer voluimus, quod cum dictam ob causam, tum etiam quod pestis in

partibus illis Posonio vicinis necdum bene, ut sperabamus. cessant, et alioquin etiam hiberno tempore, praesertim vero in ista fere generali annonae penuria, sat incommoda sit Posonii cum Curiae, tum vero Regnicolis Nostris hospitatio. eoque magis si Danubius, impediente glacie, ponte sterni nequeat, generalem istum Conventum, nuper vobis, caeterisque Statibus et Ordinibus Regni nostri Hungariae universis indic tum, a festo Epiphaniarum Domini, ad festum usque Purificationis beatissimae virginis Mariae, anni proxime sequentis distulimus. Mandantes propterea fidelitati vestrae, ut ad dic tum festum Purificationis, homines vestros sufficientes pro tractandis in Dieta ipsa publicis Regni negotiis, ad Civitatem nostram Posoniensem, cum plena potestate agendi et tractandi, expedire, et omnibus modis curare debeatis, ut extra illum diem non emaneant. Nos enim certo decrevimus, Deo benigniter concedente, ad illum diem ibi personaliter adesse. Secus, sub poena Decreti, non facturi. Datum Viennae, duodecima die mensis Decembris, Anno Domini millesimo quingentesimo septuagesimo primo.

Maximilianus.

Joannes Listhius Episcopus Vesprimiensis.

(A Pozsony városához intézett példány, ezen város levéltárában.)

IV.

1572. Február 26.

Miksa király országgyülési propositiója.

Sacra Romanorum Imperatoria ac Hungariae et Bohe miae ctc. Regia Maiestas, Dominus noster clementissimus, superuacaneum quidem existimat, fidelibus huius sui inclyti Hungariae Regni Ordinibus et Statibus prolixe recensere causas, ob quas post nouissimum Posoniensem Conuentum, ab eodem suo Regno longius discedere, ac expectatione sua diutius abesse contigerit, cum eae ipsis ordinibus et statibus, partim ex Dietae illius Propositione, partim ex iis, quae subsecuta sunt, haud ignotae esse possint. Attamen nec istud praetermittendum censet, quin rem breuiter attingat. Etenim non

modo is, qui pro obtinendis in sustentationem locorum finitimorum Hungariae, ac alias urgentes necessitates, tum Regni sui Bohemiae, tum etiam prouinciarum annexarum Ordinibus atque Statibus Pragam indictus erat Conuentus, inter alia, quae Dietae illius exitum remorata sunt, ob id etiam Maiestatis suae opinione diutius protractus fuit, quod quamplurima negocia, quae Maiestatis suae tam diuturna absentia cumulata erant, istic explicanda occurrerent, verum etiam Comitia Imperialia, ad quae Maiestas sua mox ipso mensis Junii initio, quantum fieri potuit, festinauit, vix tandem sub anni illius septuagesimi finem suum exitum consecuta sunt.

Quibus sic demum peractis, statuerat quidem Maiestas sua recta Viennam, quo inclyto huic Hungariae Regno proprior esset, redire; verum cum pestis, quae istic aliquandiu grassata fuerat, necdum cessare videretur, ac insuper nonnulla, eaque haud parui momenti negocia istic expedienda, partim ex superiori Conuentu superessent, partim de nouo se offerrent, Caesarea Regiaque Maiestas tanto libentius istuc iter deflexit, quod inde fore speraret, ut iis confectis, huic suo Hungariae Regno eo diutius, si non praesens, saltem in proximo adesse posset. Cumque demum Maiestas sua post sextum mensem Viennam rediisset, nihil quidem prius habuisset, quam ante omnia in medium sui inclyti Hungariae Regni fidelium Ordinum et Statuum se conferre. Verum quia Serenissimo Archiduci Carolo etc., Maiestatis suae fratri charissimo, ob Serenitatis suae nuptiarum celebritatem haud immerito aliquid temporis dandum esset, ac deinde vindemiarum tempus proxime successerit, accidit, ut Regni istius Hungariae Conuentus ante Diui Martini festum indici non potuerit.

Quibus autem ex causis non solum huiusmodi Conuentus diem secundo, et primum quidem ob pestis contagionem, a qua hisce in partibus periculum imminere videbatur, postmodum vero ob affectiorem Maiestatis suae valetudinem, prorogari necesse fuerit: fideles ordines et status ex Maiestatis. suae ea de re ad ipsos emanatis prorogationis literis cognouerunt. Et quamuis nunc, ex Dei benignitate, meliori fruatur valetudine, ea tamen necdum ita confirmata est, ut sine periculo se iam nunc asperiori praesentis temporis

aeri exponere, ac huius Conuentus initio praesens, uti quidem maximopere desideraret, adesse possit. Quoniam vero Maiestatis suae filii clarissimi natu maiores, Serenissimi Archiduces Rhudolphus et Ernestus, a Maiestate sua, eorum memore, quae in Dieta nouissima per fideles ordines et status hac de re humiliter postulata, ac per Maiestatem suam benigne responsa oblataque fuerunt, ex Hispaniis reuocati, praeteritis mensibus salui redierunt, Maiestas sua omittere noluit, quin Serenitates eorum huc praemitteret, quo Maiestatis suae nomine et loco, huius Conuentus Propositioni adessent, sicque ea, quae ad modum et formam Regiminis pertinent, mores praeterea, leges et consuetudines inclyti istius Regni subditorum paulatim addiscere incipiant; ea spe, Maiestatem suam de die in diem vires suas ita recollecturam, ut et ipsa mox subsequi, ac inclyti istius Regni publicis priuatisque negociis, cum eiusdem Ordinibus et Statibus, deliberandis et explicandis vacare possit.

Interim vero Caesarea Regiaque Maiestas a fidelibus Regnicolis, Dominis Praelatis, Baronibus, Magnatibus, Nobilibus, ac uniuersis Statibus et Ordinibus benigno admodum clementique animo accipit, quod ad generalem hunc Conuen tum tam obsequenter comparuerint.

Deinde, ut ad ea, quae hoc loci deliberanda tractanda que erunt deueniatur, quamuis Caesarea Regiaque Maiestas sua a dictis Sacri Imperii nec non Regnorum et prouinciarum suarum haereditariarum Ordinibus et Statibus haud spernenda obtinuerit auxilia, tamen cum ea sustinendis immensis illis grauissimisque sumptibus, qui pro tuitione locorum finitimo rum huius Regni Hungariae Maiestati suae incumbunt, nequa quam sufficiant; summa autem rei necessitas exposcat, ordinariam ac certam rationem militibus praesidiariis sua soluendi stipendia institui; Caesarea Regiaque Maiestas, quae sane huic inclyto Regno, (utpote cuius aerumnae, clades et oppres siones, annis superioribus perpessae, Maiestati suae etiamnum ob oculos versantur, ac merito cordi sunt,) si qua ratione fieri posset, parcere, ac ob omni prorsus exactione illius Regnicolas subleuare mallet, omittere nequit, quin pro necessaria ipsorum defensione, quiete et permansione paulo etiam maiora, quam