riam nihilominus sententiam tenet S. Gregorius M. qui Mediolanensi Episcopo rescribens statuit. in can. si lapsis 1. distenct. 50. « Si lapsis ad suum >> ordinem revertendi licentia concedatur, vigor >> Canonicae procul dubio frangitur disciplinae. >> Illud igitur prae omnibus studete, ut lapsos in >> sacrum ordinem nullius vobis supplicatio aliquo » modo revocare suadeat, ne hujusmodi non sta- DELECTATIO MOROSA SUMMARIUM 2 -- animi tenderet in ipsam rem, non liceret. 19. Desi- 4. Delectatio morosa generatim sumpta quid sit.-2. Quomodo differat a desiderio illicito. 3. Unde dicatur delectatio morosa. 4. Ad hoc ut delectatio morosa sit peccatum mortale, tria requiruntur; et quae sint. 5. Delectatio morosa est triplex, scilicet de re cogitata, de cogitatione, et de modo. 6. Delectatio morosa voluntaria, et deliberata de re cogitata formaliter mala est peccatum mortale, vel veniale prout objectum est graviter, vel leviter malum. - 7. Delectatio morosa de cogitatione, cognitione, vel speculatione rei illicitae non est peccaminosa. 8. Delectatio morosa de modo artificioso, seu curioso rei illicitae non est peccaminosa. 9. Delectatio morosa speciem peccati non accipit a circumstantia personae circa quam. · 10. Secus autem est dicendum de desiderio illicito, quo quis desiderat, vel proponit fornicari, aut peccare carnaliter cum foemina, quam scit esse consanguineam, conjugatam, vel sacram.-11. Ligatus voto castitatis, si morose delectetur, debet in confessione circumstantiam suae personae expli-ginatione alterius personae sibi mentaliter confictae quasi care. 12. Morosam Delectationem, seu desiderium capere de re aliqua prohibita, sub conditione, si talis res prohibita non esset, non est peccatum mortale, quoties talis conditio vero aufert malitiam.-13. Delectatio autem morosa, seu desiderium de objecto jure naturae prohibito, et semper intrinsece malo sub conditione, si liceret, si non esset peccatum, est semper illicita, quoties objectum in nullo statu, et casu potest esse licitum. - 14. Hinc 1 a fortiore erit peccaminosa delectatio, seu desiderium de rebus quibusvis malis sub aliqua conditione, quae quamvis a parte rei purificaretur, et poneretur, nullo modo auferret malitiam actus.-15. Delectatio morosa de re materialiter tantum mala v. g. de pollutione, homicidio, et hujusmodi factis sine culpa in somno, ebrietate, amentia, ex ignorantia, vel errore invincibili, est peccaminosa, sicuti sunt tales res in se.-16. Licita tamen est talis delectatio, si fiat de ipsis rebus, seu actionibus sub aliqua ratione boni.-17. Sic etiam licita est delectatio de ejusmodi re materialiter mala, quatenus causa fuit alicujus boni effectus.-18. Si tamen delectatio, gaudium, vel affectus D electatio morosa, generatim sumpta, est simplex complacentia voluntaria de re illicita sine intentione opere implendi. Differt a desiderio illicito per hoc, quod ipsa Delectatio morosa sistat in mera complacentia interna operis illiciti sine intentione progrediendi ad ipsam operis executionem; desiderium vero sit actus voluntatis efficax, quo voluntas appetit, et vult actum peccaminosum etiam ipso opere externo perpetra3 re, si adesset facultas. Talis Delectatio dicitur morosa non a mora temporis, quia cum consistat in actu interno, potest consummari etiam praesentis, loco conjugis.-27. Delectatio morosa venerea, et directe voluntaria, tam ex copula futura cogitata. quam ex cogitatiobus, tactibus, osculis, amplexibus libidinosis est sponsis prohibita sub mortali. 28. Oscula autem, tactus, et amplexus non impudici licite fiunt inter sponsos, quando fiunt secundum consuetudinem patriae in signum benevolentiae, ad conciliandum, et fovendum mutuum amorem in ordine ad matrimonium, quamvis praeter intentionem, et secluso periculo consensus, sequeretur commotio nonnulla sensibilis.-29. Cavendum tamen est, ne in istis osculis, tactibus, et amplexibus habeatur illa delectatio carnalis, et sensibilis damnata ab Alexandro VII. - 30. Viduae mortaliter peccant, si voluntarie consentiant in motum delectationis sensitivae, qui ex recordatione copulae maritalis naturaliter oritur.―31. Adducitur instantia, et solvitur. — 32. Licita lamen est eis delectatio rationalis; Possunt enim Viduae habere gaudium, ac delectationem rationalem tantum voluntatis de copula praeterita, et delectatione annexa. in instanti; sed a mora, ac immoratione rationis, seu consensus, et advertentiae sufficientis, ut sit peccatum, idest a mora ipsius voluntatis, quae advertens malitiam suae cogitationis, nibilominus perseverat morose in ipsa, ac sibi in ea complacet, cum ipsam expellere deberet: Unde si quis per longum tempus detineatur in Delectatione morosa actus pravi v. g. fornicationis, quam cogitat, sed non plene advertat ad malitiam gravem ipsius Delectationis, nec plene consentiant in ea detineri, licet in hoc casu intercedat mora temporis, non erit Delectatio morosa, nec peccatum mor tale, ex quo non adsit mora rationis, seu consen-nitatis sint operatio, et ejus Delectatio, ut inquit sus, ac advertentiae sufficientis ut sit peccatum Philosophus 10. Ethicorum cap. 3. ad finem. Tum 4 mortale. Hinc ad hoc ut Delectatio morosa sit quia voluntarie, et deliberate Delectari de peccato peccatum mortale, tria requiruntur; 1. quod ob- carnali cognito, est peccatum mortale, Ex comjectum, circa quod versatur, sit mortaliter pec- muni Doctorum; Sed eadem omnino est ratio de caminosum, 2. quod homo advertat se habere ta- quacumque re illicita mortaliter, ut perjurio, blalem Delectationem, 3. quod post plenam adverten- sphemia, homicidio, furto etc. Delectatio morosa tiam non expellat, vel saltem expellere non cone- peccaminosa locum habet etiam in aliis materiis, tur, sed praebeat assensum. Sic communis Docto- et qua ratione ipsa peccata externa erunt mortalia, rum (*). vel venialia in quacumque materia fuerit v. g. homicidii, perjurii, et hujusmodi, etiam Delectatio morosa de iisdem erit mortalis, vel venialis. 5 talis sit Delectatio, quale est objectum : antecedens patet, quia intellectus naturaliter fertur in objectum suum, ut verum, quod aeque reperitur in rebus bonis, ac malis, nec minus intellectui bonum est verum, seu veritas de rebus illicitis, et malis, ac de rebus licitis, et bonis, adeoque etc. Est communis (*). Delectatio morosa est triplex, scilicet de re co6 gitata, de cogitatione, et de modo. Delectatio morosa voluntaria, et deliberata de re cogitata for- Delectatio morosa de cogitatione, cognitione, 7 maliter mala, est peccatum mortale, vel veniale, vel speculatione rei illicitae non est peccaminosa; prout objectum est graviter, vel leviter malum. non enim peccat, qui legendo, confessiones exciEst communis cum S. Thoma 1. 2. qu. 74. art. 8. || piendo, cum aliis discurrendo, percipit varias pecNavarr. cap. 11. n. 13. Sanchez lib. 1. moral. cap. catorum species, modos miros, et artificiosos, et 2. num. 9. Layman lib. 1. tract. 3. cap. 6. num. 4. || oblectatur, seu Delectatur, et gaudet, non de ipsis Sporer tom. 1. tract. 1. cap. 6. num. 23. Azorius peccatis, sed de peccatorum cogitatione ac cognilib. 4. cap. 6. qu. 1. Silvester verb. Delectatio q. 1. tione acquisita. Et ratio est, quia objectum bujus Less. lib. 4. de just. cap. 4. dub. 15. et alii passim. Delectationis, scilicet ipsa cogitatio, vel cognition Et colligitur ex Osca 10. ibi: Facti sunt abomina- || rei peccaminosae, per se non est peccaminosa, adeobiles sicut ea, quae dilexerunt ; et ex Matthaei 5.que neque erit peccaminosa talis Delectatio, cum 8 num. 28. ibi: Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam maechatus est eam in corde suo,et ex Apostolo ad Galatas 5. n. 19. ibi: Manifesta sunt autem opera carnis, quae sunt fornicatio, immunditia,impudicitia,luxuria etc. Certum est autem Delectationem morosam veneream esse impudicitiam, vel immunditiam cordis, adeoque est inter illa peccata, de quibus ibid num. 21. dicitur : Qui talia agunt, regnum Dei non possidebunt. Unde S. || Augustinus lib. 12. de Trinit. c. 12. expresse dicit: || « Totus homo damnabitur, nisi haec, quae, sine >> voluntate operandi, sed tamen cum voluntate >> animum talibus oblectandi, peccata, per Media- || >> toris gratiam remittantur. » Et ratio est, quia, qui Delectatur de re cogitata formaliter mala, approbat illam uniendo, et conformando suum affectum illi; nemo enim Delectatur nisi in hoc, quod ei placet, et quod re ipsa amat : ergo sicuti objectum cogitatum est malum, ita etiam Delectatio, cum formalis malitia actus desumatur per or. dinem ad objectivam ; et ejusdem malitiae, et bo (*) De solo assensu, sive consensu expresso loqui videtur Auctor; de implicito, seu interpretativo, et dubio tacet, quamvis sit eorum necessaria cognitio. Quoad implicitum || haec habet ex D. Thoma quaest. 15. de Veritate art. 4. antequam ratio Delectationem perpendat, vel nocumentum ipsius non habet interpretativum consensum, etiamsi non resistat. Sed quando jam perpendit ratio Delectatione insurgente, et de nocumento consequente, utpote cum percipit homo se totaliter per hujusmodi Delectationem in peccatum inclinari, et in praeceps ruere, nisi éxpresse resistat, videtur consentire. Et tunc peccatum ad rationem transfertur per actum ejus. Quoad dubium haec scribit S. Bonaventura in 2. sent. dist. 24. part. dub. 1. et art. 2. qu. 2. Multa frequenter creduntur esse venialia, quae mortalia sunt, et difficillimum est in talibus discernere . . Si cui hoe contingat, sanum est consilium, quod de ipso ut de mortali poeniteat: in dubiis enim securior via eligenda est. (Not. Romari Thel. ) Delectatio morosa de modo artificioso, seu curioso rei illicitae non est peccaminosa. Non enim peccat, qui intelligendo, et percipiendo aliquos miros, et artificiosos modos, ac inventiones furandi, sponsam rapiendi, hominem occidendi, hostem in bello decipiendi, et hujusmodi, oblectatur, et ridet, non de ipsis malis factis, sed solum de modo curioso, subtili, et artificioso; Et ratio est quia tunc voluntas non Delectatur de malo, ut malum est, sed de aliqua ratione boni in malo, seu peccato inventa, et considerata, v. g. aliqua curiosa, subtili, et artificiosa inventione, dexteritate, fortitudine, et hujusmodi; Stare enim potest quod modus artificiosus, quo sit malum, Delectet, et ipsum ma (*) Quamquam simplex alicujus rei illicitae cognitio per se peccaminosa, vel mala esse non possit, si speculative consideretur, tamen cum facillimum sit hominem in tali contemplatione sistentem ad aliquam Delectationem pertrahi de illa re, de cujus cognitione actu Delectatur, non videtur in praxi, saltem ob periculum, cui nos subjicimus excitandi in nobis ex illa praevia cognitione pravas Delectationes, omni prorsus culpa carere praedicta cognitio, ac de eadem sumpta Delectatio. Praesertim si tales cognitiones nobis comparare studeamus; ac de illis cogitemus non ob finem honestum, sed solius curiositatis causa, nam si accedat honestus finis (accedit in Medicis, Anatomicis, Theologis ac Confessariis) praedictae cognitiones, modo in simplici rei speculatione sistant, omni culpa vacant. ( Not. Rom. Theol. ) 9 lum factum valde displiceat, uti accidit de facto in pluribus casibus, verb. gr. cum audimus narrari fraudes, insidias, latrocinia, homicidia, clandestina matrimonia, et hujusmodi, novo quodam artificioso modo, mira, et subtili inventione patrata, ridere solemus, et Delectatione affici, non quod de talibus malis gaudeamus, cum ipsa maxime detestemur, sed quod curiosa naturaliter Delectent: Sic cum videndo aliquem ridicule cadentem ex equo, seu naso prono cadentem in lutum, et hujusmodi, ridemus, non lapsum, de quo dolemus, sed solum lepidum, vel ridiculum cadendi modum, et sic de similibus morosis Delectationibus, quae per se loquendo non sunt peccata, ut cum communi docent Cajetanus verb. Delectatio morosa; Azorius lib. 4. cap. 6. qu. 1. Suarez de peccatis disput. 5. section. 5. num. 7. Sanchez in Degalog. lib, 5: cap. 2. num. 4. Layman lib. 1. tract. 3. cap. 1. пит. 3. Delectatio morosa speciem peccati non accipit a circumstantia personae circa quam; Unde si quis simpliciter, ac praecise se oblectet cogitatione morosa peccati carnalis cum muliere, quatenus verb. gr. est pulchra, et venereae oblectationis objectum, non vero quatenus est consanguinea, Deo sacrata, aut conjugata, is committit unum simplex peccatum mortale internac Delectationis morosae contra virtutem temperantiac, et castitatis; nec tenetur explicare in confessione circumstantiam personae, sed sufficit si dicat: Delectatus sum toties de copula illicita, illam cogitando, non desiderando; Sanchez lib. 1. mor. cap. 2. num. 11. Vasquez disp. 112. cap. 2. Azorius cit. cap. 6. quaest. 3. Castropal. tract. 2. distinct. 2. punct. 10. §. 4. Diana par, 1. tract. 7. resolut. 48. Layman loc. cit. num. 15. Reiffenstuel Theolog. moral. tract. 9. distinct. 7. quaest. 2. n. 15. Felix Potestas tom. 1. part. 2. num. 2272. Lessius leg. 4. de just. et jur. num. 123. Verricelli quaest. 5. Sporer tom. 2. tract. 1. prooem. cap. 6. sub num. 24. et alii plures apud ipsos contra varios alios (*). Et ratio est, quia talis Delectatio morosa solum tendit in actum venereum mente conceptum, non autem in circumstantiam personae conjugatae consanguineae, aut sacrae, adeoque per ipsam violatur sola castitas, non autem jus personae conjugatae, consanguineae, aut sacrae, et consequenter non includit ea Delectatio malitiam adulterii, aut incestus, aut Sacrilegii in confessione explicandam, cum talis Delectatio non sit de copula cum foemina ut conjugata, consanguinea, aut sacra, sed solum de copula cum foemina praecise ut pulchra (**). Secus autem est dicendum de desiderio illicito, 10 ctationis. Quapropter qui delectatur de concubitu cogitato cum muliere aliqua determinata, quae simul erit et conjugata, non simplicis fornicationis, sed adulterii etiam malitiam contrahet, in Confessione manifestandam; licet videatur sibi delectari de copula cogitata cum illa, quatenus mulier est, et pulcra, non quatenus conjugata. Quod enim aliquis, dum pascitur animus hujusmodi delectatione, minus perpendat, atque advertat ad circumstantiam conjugii, hoc non facit, ut ipse eximendus sit a peccato ratione illius circumstantiae; cum culpabilis defectus advertentiae ad malitiam actionis, aut ad illius pravam circumstantiam, neminem eximet a reatu peccati ratione illorum, quemadmodum unanimi consensu docuere sanioris Ethices adsertores adversus Probabilistarum commenta; quod et in ipsa delectatione contingere nullus dubito. (*) Ut Auctoris nostri in hanc rem, de qua disputat, opinionis, facit etiam, ut augeatur, vel multiplicetur malitia delemagis patescat, ac simul opportune refellatur, praestat hic in medium proferre doctrinam Sanchez, unde opinio isthaec, quam hic tuetur Auctor noster, aliique, profluxit. Hic itaque Sanchez scilicet in Oper. Moral. in Praecept. Decalog. lib. 1. cap. 2. n. 44. docet in delectatione morosa circumstantias operis externi, de quo est delectatio, manifestandas esse in Confessione; cum ab illo speciem desumat delectatio, et ejusdem sit malitiae delectatio, atque operatio, teste Aristotile. Verumtamen adjungit hoc esse intelligendum, cum delectatio feratur in objectum secundum totam suam malitiam; tunc enim integram operis externi malitiam, ac speciem sortitur; ac proinde sicut in actu externo circumstantiae manifestandae sunt in Confessione, ita et in delectatione; uti si quis E. G. delectetur de concubitu cogitato cum conjugata; secus vero se se rem habere, cum delectatio non feratur in objectum secundum totam suam malitiam apprehensum, sed secundum partem, ut in feminam apprehensam, uti non suam, non tamen, ut est alteri nupta, tunc delectatio non habebit integram operis externi malitiam, sed solum apprehensam, et ea sola manifestanda erit in Confessione, et reducetur ad simplicis fornicationis speciem. Verum hoc posterius, quod adjungit Sanchez, quodque assectatur Auctor noster, et valde probabile censet Ligorius, nobis plane non probatur. Si enim, uti docet Aristotiles, Delectatio sit ejusdem malitiae, ac bonitatis, ac ipsa operatio, vel, ut aliis verbis docet Angelicus, nempe quod Delectatio consequatur operationem 1. 2. q. 74. art. 8. rectissime inde consequitur, quod sicut circumstantia conjugii in concubitu habito cum muliere, novam illi speciem tribuit, ac peccatum simplicis fornicationis transfert in malitiam adulterii; ita et in ipsa delectatione de concubitu cogitato cum muliere, quae simul est et conjugata. Insuper cum Delectatio sit de aliquo objecto determinato; h. e de copula cogitata cum muliere determinata, animus, qui per Delectationem fertur in illud objectum, fertur in omne iilud, quod est eidem conjunctum, et facit unum cum ipso; ac proinde in illud ipsum fertur implicite secundum totam suam malitiam. Ergo quaelibet circumstantia, quae facit, ut augeatur, vel multiplicetur malitia actio Propositae porro rationes simul cum illis, quae profert Romanus Theologus in Notula subjecta, evincere videntur, haec quae diximus locum habere non solum in delectatione quaesita, aut aliqua via, et ratione procurata; sed etiam in illa, quae in nobis exoritur ex occursu alicujus objecti delectabilis, neque ullo pacto a nobis quaesita sit; modo sit de objecto determinato, licet, Romanus Theologus in sola delectatione quaesita, ac procurata id locum habere fuerit arbitratus. (Edit. Neap.) (**) Si morosa Delectatio repente in nobis exorta ex occursu alicujus objecti delectabilis sit, neque ullo pacto a nobis quaesita, certe videtur non sumere peccati speciem a circumstantia personae, circa quam; Secus vero existimandum est, si Delectatio fuerit aliqua via, aut ratione procurata eo praecise animo ac fine, ut Delectatio de re illa capiatur. Nam si Delectatio quaesita est, profecto respicit particularem aliquam personam, adeoque objectum cum suis circumstantiis; et licet Delectatio sit pure interna complacentia,id tamen satis non est, ut circumstantia personae non multiplicet peccatum; nam desideria quoque interna sunt, et tamen pcccata multiplicant ratione circumstantiarum. Praeterea Delectatio quaelibet mentem subiens, tamentsi quandoque respicere videatur rem per se delectabilem a circumstantiis praecisam, tamen si attento animo res expendatur, evidens est, cadere Delectationem supra quo quis desiderat, vel proponit fornicari, aut peccare carnaliter cum foemina, quam scit esse consanguineam, conjugatam, vel sacram, nam nam tunc talis circumstantia pravo desiderio, seu proposito addit specialem peccati malitiam in confessione aperiendam. Et ratio diversitatis inter mo rosam Delectationem, et desiderium illicitum est, quia desiderium aut propositum fertur in objectum cum omnibus circumstantiis consideratum, et tendit in ipsam actionem externam, eamdem desiderando perficere, si posset, adeoque eamdem cum ipsa actione externa induit malitiam in confessione explicandam; Delectatio vero morosa, seu simplex complacentia, cum sequatur simplicem, et praecisivam intellectus operationem potest ferri in unum, ita ut non simul fera tur in alterum ei adjunctum; adeoque cum ipsa Delectatio morosa sistat praecise in interna complacentia carnali sine ordine ad actionem externam sequestrans reliquam malitiam, quae in ipsa actione reperitur ratione circumstantiae consanguinitatis, conjugii, vel voti annexae, non induit aliam malitiam in confessione aperiendam; Layman loc. cit. num. 15. Reiffenstuel loc. cit. num. 17. et 11 alii supracitati. Ligatus autem voto castitatis, si morose Delectatur, debet in confessione circumstantiam suae personae explicare, quia peccat contra votum; castitas enim est virtus prohibens omnem Delectationem veneream tam internam, quam externam. Est communis. 12 Morosam delectationem, seu desiderium capere de re aliqua prohibita, sub conditione si talis res prohibita non esset, non est peccatum mortale, quoties talis conditio vere aufert malitiam operis; uti accidere solet in iis, quae solo jure positivo prohibita sunt, ut vellem hodie comedere carnes, nisi esset dies veneris, nisi esset prohibitum; et uti || interdum accidere potest etiam in aliquibus, quae sunt prohibita jure naturae, et sunt intrinsece mala; si Delectatio morosa, vel desiderium de iis capiatur sub conditione alicujus status, vel casus in quo possunt esse licita, ut vellem uxorem hanc ducere, si non essem uxoratus,si non essem Sacerdos, si non essem volo adstrictus; vellem praedari, si Deus permitteret. communiter tenent Cajet. verb. cogitationum peccata, Adrian. quod lib. 10. art. 2. conclus. 1. Sanchez lib.1. moral. cap. 2. num. 24. Vasquez disp. 110. c. 1. Azor. l. 4. cap. 6. q. 10. Layman lib. 1. tract. 3. cap. 6. num. 10. Busembau 1. 5. cap. 1. dub. 2. art. 1. Lugo de Sacrament. Poenit. disp. 16. sect. 6. num. 38S. Sporer tom. 1. tract. 1. prooem. cap. 6. num. 19. et 34. et alii. Et ratio est, quia tales actus inefficaces tendunt in actum externum, non ut fiuem, vel terminum hane determinate, et non supra aliam personam; non enim est Delectatio de re indeterminata, sed de hoc vel illo objecto: unde sit ut objectum delectabile praesens sit menti cum suis circumstantiis. Denique talis Delectatio nonne FERRARIS VOL. III. fiendum a parte rei, sed praecise ut in objectum propositum per intellectum, ideoque ab eo non plus malitiae sumunt, quam proponatur per intellectum: atqui intellectus proponens objectum sub tali conditione auferente omnem malitiam actus, nullam in actu malitiam proponit; ergo nullam inde sumit malitiam ejus desiderium, seu volitio, vel Delectatio conditionata, et inefficax. Hinc quamvis desiderium, et Delectatio de esu carnium in die Veneris sit quid illicitum, stante prohibitione, apposita tamen illa conditio, Nisi esset dies Veneris, nisi esset prohibitum, aufert omnem malitiam, cum dempta prohibitione, comedere carnes (sic de caeteris solo jure positivo prohibitis) sit intrinsece, et secundum substantiam bonum, ac licitum. Sic etiam quamvis praedatio, et Delectatio de ea, sit jure naturae prohibita, in speciali tamen casu, quo Deus illam permitteret, esset licita, adeoque talis conditio, Si Deus permitteret, aufert omnem malitiam; sicuti quamvis uxorato, et Sacerdoti, seu alteri voto castitatis adstricto sit jure naturae prohibitum ducere uxorem, et de ea oblectari, quia tamen tale desiderium, seu Delectatio esset solum sub conditione illa, Si non essem Uxoratus, Sacerdos, seu voto Castitatis adstrictus, talis conditio aufert omnem malitiam a tali conditionato desiderio, seu conditionata Delectatione, quia pro eo statu, quo quis non est uxoratus, nec voto castitatis adstrictus, non est sibi interdictum uxorem ducere, et de ca delectari, ut patet de licito usu conjugii. Delectatio autem morosa, seu desiderium de 13 objecto jure naturae prohibito, et semper intrinsece malo, sub conditione si liceret, si non esset peccatum, est semper illicita, quoties objectum in nullo statu, et casu potest esse licitum; uti est delectari in his objectis, Odissem Deum, si non essel peccatum, blasphemarem, si liceret, et hujusmodi. Est communior cum Adrian. Sanchez, Azor. Layman, Busembau, Sporer locis citatis, Suarez de peccatis d. 5. sect. 5. n. 10. Rhod d. 1. q. 3. sect. 3. §. 3. Loth. tr. 12. q. 2. art. 5. La Croix lib. 5. num. 82. aliisque multis contra Cajetan. Salas, Castropal. Oviend. Carden. Herincx, et alios. Et ratio est, quia cum talis conditio sit pro omni statu, et casu impossibilis, numquam potest auferre malitiam objecti jure naturae prohibiti, et semper intrinsece, et substantialiter mali; in nullo enim statu hominis, et casu potest verificari quod liceat odio habere Deum, blasphemare, et hujusmodi, ergo etc. antecedens est clarum, quia ratio v. g. blasphemiae est semper intrinsece mala in quocumque statu, et casu, uti supponitur; sed ratio blasphemiae non separatur nequidem inten tendit in actum venereum cum ea persona exercendum, de qua habetur Delectatio? Ita plane; atqui persona determinata non potest nisi per mentem suis circumstantiis spoliari. (Not. "Rom. Theol. ). 2 tionaliter, ergo nec ratio malitiae. Minor est evidens, nam dicit ille, blasphemarem si liceret, et in hoc objecto delectatur, ergo Delectatio tendit in rationem blasphemiae ut substantem illi pro omni statu, et casu impossibili conditioni Si liceret; et consequenter ratio blasphemiae non separatur nequidem intentionaliter; adeoque voluntas adhuc actuali suo affectu, et Delectatione fertur in rem mortaliter malam, et sic adhuc peccabit mortaliter, ac si conditio nulla apposita fuisset. 14 Hinc a fortiori erit peccaminosa Delectatio, vel desiderium de rebus quibusvis malis sub aliqua conditione, quae quamvis a parte rei purificaretur, et poneretur, nullo modo auferret malitiam actus, ut fit in his: Si non esset infernus, occiderem talem hominem; Si non essem Religiosus, fornicarer; Si avolare possem, raperem gemmam, et hujusmodi. Est communissima. Et ratio est, quia tales conditiones relinquunt adhuc totam malitiam in similibus Delectationibus vel desideriis; quamvis enim non esset infernus, adhuc mihi esset illicitum homicidium: quamvis non essem Religiosus, esset adhuc mihi illicita fornicatio; quamvis avo. lare possem, esset adhuc mihi illicitum furtum, et rapina; adeoque Delectatio, vel desiderium de talibus actibus sic conditionatis retinent, et habent adhuc eamdem malitiam, ac si talis conditio non fuisset apposita. 15 et respective in secutionem haereditatis, ut ex >>tate consecutas. Desiderare rem materialiter tantum malam, ut 19 fornicationem, homicidium fiendum in somno, ebrietate, ignorantia invincibili etc. est peccatum mortale ejusdem speciei cum actu desiderato. Est communis. Et ratio est, quia tale desiderium deliberate, ac voluntaric tendit in objectum ex natura sua simpliciter malum, ac peccatum mortale; et quod formaliter non sit tale, est solum quia non est voluntarium, ac deliberatum, sed haec causa excusans peccatum in ipso opere, nempe involuntarictas, et indeliberatio, minime reperitur in ipso desiderio, quod ut supponitur, est absolute voluntarium, et deliberatum, ergo tale desiderium est peccatum mortale ejusdem speciei cum actu, seu opere desiderato, adeoque cum hujusmodi desiderium vere, formaliter, et intrinsece sit malum, nullo etiam fine bono cohonestari poterit. Non enim quis audebit dicere, quod ad aliquem bonum finem liceat desiderare, et velle homicidium, fornicationem, vel adulterium committere in ebrietate, et hujusmodi; Unde merito ab Innoc. XI. die 2. Mart. 1679. damnata fuit sequens proposito 14. in ordine, ibi: « Licitum est » absoluto desiderio cupere mortem Patris, non >> quidem ut malum Patris, sed ut bonum cu» pientis, quia nimirum ei obventura est pinguis » haereditas. » Licitum tamen est desiderio, vel 20 affectu simplici, et inefficaci optare, ut pollutio mere naturalis, et omnino involuntaria in somno eveniat ob aliquem bonum finem, verb. gr. tentationis sedandae, vel sanitatis recuperandae; Ita Navarr. cap. 16. num. 7. 8. 9. cum plurimis ibi citatis. Lessius lib. 4. cap. 3. num. 140. Sanchez in Decalog. lib. 1. cap. 2. a num. 18. Vasquez 1. 2. disp. 115. c. 3. Tanner. de peccat. d. 4. quaest. S. n. 145. Platel. de pecc. n. 244. Sporer 1. 1. tract.1, c. 6. n. 34. La Croix lib. 3. p. 1. n. 932. et alii magis communiter. Et ratio est, quia pollutio mere Delectatio morosa de re materialiter tantum mala verb. gr. de pollutione, fornicatione, adulterio, homicidio, et hujusmodi factis sine culpa in somno, ebrietate, amentia, ex ignorantia, vel errore invincibili, est peccaminosa, sicuti sunt tales res in sc. Est communis et certa. Et ratio est, quia tales res, seu actiones sunt in se peccaminosae; quod autem non fuerint peccaminosae formaliter, ideo est, quia non fuerunt voluntariae; ergo si nunc accedat voluntas tales actiones approbans, vel de illis gaudens et delectans, talis Delectatio voluntaria erit peccaminosa, sicuti tales res, 16 et actiones sunt peccaminosae in se. Licita tamen est talis Delectatio, si fiat de ipsis rebus, scu actionibus sub aliqua ratione boni; ut si quis evigilans, comperta pollutione, exultet quod in somno facta sit sine culpa, et non in vigilia, quia vigilans naturae motae forte cessisset, et peccasset; hoc enim sanctissimum est, quia sic idem est, ac delectari, et gaudere, quod ea pollutione 17 non peccaverit. Sic etiam licita est Delectatio de ejusmodi re materialiter mala, quatenus causa fuit alicujus boni effectus secuti, ut quod ex pollutione involuntaria in somno secuta, cessarit tentatio, vel infirmitas; quod ex homicidio incul-naturaliter eveniens est mera naturalis evacuatio pabiliter facto, obvenerit haereditas, et hujusmodi. Et ratio est, quia talis Delectatio, vel gaudium nullo modo tendit in objectum, ut malum est, sed potius in ipsum effectum bonum secutum, scilicet in cessationem tentationis, vel infirmitatis, corporis, sicut est emissio sudoris, vel aliorum superfluorum excrementorum, adeoque licitum est affectu simplici et inefficaci optare, ut talis pollutio mere naturalis, et omnino involuntaria in somno eveniat ob aliquem bonum finem. |