Q

uum primum ante hos fedecim annos elementa iuris publici Germanici in lucem emitterem; ita quidem comparati mihi videbantur omnes iuris publici noftri fcriptores, vt in ordine, quo pro fua quisque methodo hanc difciplinam tractauerat, neminem fequi poffem. Necdum sane me piget, alia plane via incedendi me iam tum periculum feciffe, quamuis, quod praeuideram, euenerit, vt, quae in quauis forte noua libelli editione emendanda fuerint, fupereffent fatis multa, ficuti nec dubito fore, dum viuam, adhuc, quae, die diem docente, emendare porro oportebit.

Etiamfi enim in libris, qui folum, vt legantur et euoluantur, confcribi folent, non tantum interfit, quo ordine materiae, quas tractant, digeftae fint; tanto magis tamen, nifi omnia me fallunt, interest, optimum, quoad eius fieri poteft, ordinem eligi in iis libellis, quorum filum in erudiendis aliis fequimur. Saltem fi cui curae cordique eft, folide ftudiofam iuuentutem inftrui, vel in ipfa, quam docendo nauat, opera non poterit non ani maduertere, haud ita rem fuccedere, fi non eo ordine digesta est doctrina, quo

vna

vna veritas naturali ratione alteram excipit. Et vel faepius tamen repetito pericu lo opus erit, priusquam follers harum rerum aeftimator fibi perfuaferit, iam in eo se effe, vt male antehac digefta difciplina meliorem eumque a vero iuftoque haud longe diftantem in ordinem nunc redacta fit.

Qua equidem mente quum, poft quatuor elementorum iuris publici editiones, nouamque interim anno 1757. emiffam epitomen iuris publici, et bis ad haec editum Germanice de eadem difciplina confcriptum libellum, iamiam octaua vice manus huic ftudio admoueam, quumque iam praecipuae normae, quibus ordo iuris publici noftri innititur, fatis certae et euidentes mihi videantur, quas tamen non a cun&tis perfpici intelligo; haud parum e re, fpero fore,fi paucis methodi meae, quod ad ordinem attinet, rationes hic reddiderim.

Primum neminem, opinor, fore, qui dubitet, quod ipfa quaeque respublica eiusque fupremam poteftatem qui exercent, ii fint, de quorum iuribus et obligationibus in iure publico quaeritur, adeoque, quod vocant, Jubiectum huius difciplinae conftituant; cuius proinde notitia ante omnia fuppeditanda eft, priusquam ipfa reipublicae et imperantis iura et obligationes disquirantur.

Nec tamen velim hoc ita intelligas, vt ftatim in limine huius ftudii fimul omnia, quae

quae de republica illa et de imperante dici poffent, prorfus exhaurienda fint. Praeterquam enim quod hic maxima circumfpectione opus fit, ne quis in recenfendis viciffitudinibus reipublicae finiumque imperii fatis hiftoriographum magis quam iuris publici interpretem agat, caute etiam adhuc abftinendum eft ab iis omnibus, quae vltra notitiam reipublicae et imperantis hic dandam ad iura et obligationes vtriusque fpectant.

Potius hanc folam hic ante oculos verfari oportet quaeftionem: quaenam fit respublica, cuius publicum ius hic tractatur? et penes quem vel quos fit fuprema illius poteftas? feu quis fit eius imperans?

Primae quaeftionis (LIB. I.) duplex Lib. I. est sensus, vterque in iure publico haud negligendus: quae nempe respublica primum geographice confiderata? veluti quaenam pars orbis terrarum aut figillatim Europae fit, de qua agitur, feu quinam fines imperii? (cap. 1.), et quaenam extra hos fines forte acceffiones regni, veluti quis fuperfit cumGermania Italiae regnique Romani nexus? (cap.2.); deinde quaenam respublica politice confiderata ? veluti quod ad formam reipublicae potiffimum attinet, vtrum monarchica, an aristocratica, democratica, quaeue alia ea fit? (cap.3.), fed et ad religionem quod attinet, num vX 3

nius

Lib. 2.

nius religionis ciues fint, an diuerfae, et cuius? quae res fane tanti in rempublicam influxus eft, vt in nullo plane iure publico progredi liceat, nifi ad hanc quaeftionem refponfio ante omnia data fuerit (cap.4.).

Huic autem politicae reipublicae contemplationi generali iam et commode iungitur disquifitio: quibus fundamentis ifta indoles reipublicae nitatur? veluti in vniuerfum quibus legibus fundamentalibus ea vtatur? (cap.5.), et quaenam obferuantiae et analogiae iuris in ea vis fit? (cap. 6.); fed praeterea quoque ratione fingulorum ciuium quale forte vinculum fubiectionis fpeciale accedat, veluti homagium e.g. et quod ei fimile fulcrum eft nexus feudalis (cap.7.).

Sic dilucidata prima quaeftione percommode transitur ad alteram: quis imperans fit? (LIB. II.). Ex indole enim reipublicae Germanicae quum iam perfpectum fit, rempublicam eam effe compofitam, aliter itaque, quod ad totum imperium attinet,aliter in fingulis illius partibus confiderandam; neceffario quoque duplex eft refponfio: in altera nempe confideratione fingulos imperii ftatus effe imperantes in fua cuiusque republica fpeciali; fed in vniuerfa Germania tanquam vna adhuc republica fupremam poteftatem effe penes imperatorem, neque tamen abfolute monarchicam illam, fed confenfu ordinum impe

rii

rii comitiali in plurimis rebus ita circumfcriptam, vt etiam hoc refpectu status imperii ab adminiftranda republica, quod ad vniuerfum imperium attinet, arceri nequeant. Vnde verbo ad quaeftionem illam: quis fit imperans in Germania? refpondetur: imperator et ftatus.

Quod proinde primum ad imperatorem attinet, hic ampliffimus quidem foret campus excurrendi, fi placuerit, tum in defcribendam eius electionem et coronationem, tum in omnia eius referuata et quae alia de imperatore dici potuerint. Sed meminif fe oportet, hic nondum dicta effe, quae ad intelligenda ea fcitu prius neceffaria funt, necdum verfari nos in iuribus imperatoris hic disquirendis, fed folum in quaeftione: quis fit imperator? Vnde adhuc fubfiftendum omnino hic eft in eo, vt modo disquiratur: quis fit, quis effe poffit imperator? quaenam eius praerogatiuae perfonales fint? quid de aula eius et familia Augusta conftitutioni imperii Germanici conueniat? (cap. 1.).

Statuum imperii notitia proprie duplex eft, quatenus rebuspublicis Germaniae fpecialibus praefunt, et quatenus in comitiis in confenfu imperatori praebendo verfantur, adeoque regimen imperii partici pant. In vtraque autem confideratione ad