EX S. CONGREGATIONE CONCILII

ORDINIS MINORUM CONVENTUALIUM

Posita Episcopi prohibitione etiam Regulares recipere non possunt eleemosynam Missae taxa dioecesana inferiorem.

Beatissime Pater,

Fr. Vincentius Buri, Guardianus Conventus Pyrrhani, in dioecesi Tergestino-Iustinopolitana, regularis Provinciae Dalmato-Patavinae, Ordinis Minorum S. Francisci Conventualium, ad pedes Sanctitatis Vestrae provolutus, quae sequuntur exponit:

Saepe ad dictum Conventum veniunt villici afferentes, sive paupertatis sive parsimoniae causa, S. Missas cum eleemosyna tamen minori quam ea quae in dioecesi viget. Dictas Missas Religiosi huius Conventus semper recipiebant easque aliis sacerdotibus indigentibus ac libenter accipientibus celebrandas fideliter committebant. Ast anno elapso 1904 Rmus Ordinarius Tergestinus decretum edidit prohibens, ne sacerdotes Missas cum eleemosyna inferiori dioecesana statuta a dioecesanis reciperent. Stante hoc Rmi Ordinarii decreto, Orator ad securitatem propriae conscientiae et ne dicti offerentes ab ecclesia eorumdem Religiosorum averterentur, humiliter proponit sequens solvendum dubium:

Utrum dicti Religiosi possint, prout hucusque erant in usu, non obstante supradicto decreto Rmi Ordinarii, eleemosynas pro Missis inferiores taxa dioecesana recipere, easque aliis sacerdotibus indigentibus et bene sibi notis, extra tamen dioecesim, celebrandas committere.

Die 8 Maii 1905.

S. Congregatio Concilii Tridentini Interpres proposito dubio ita respondendum censuit:

Dentur resolutiones in una S. Severini die 16 Iulii 1689, et in una Romana die 15 Ianuarii 1639.

Tenor vero harum resolutionum ita se habet:

Sancti Severini. Sacerdotes quotidie se offerunt celebrare ad rationem tenuis eleemosynae dimidii Iulii pro qualibet Missa, (Episcopus) supplicat declarari, an ipse statuere possit eleemosynam manualem unius integri Iulii pro qualibet Missa, imponendo poenam celebrantibus pro minori quantitate.

R. Affirmative quoad eleemosynam manualem.

Romana. Eleemosynam pro qualibet Missa per Regulares celebranda in eorum ecclesiis esse taxandam arbitrio Ordinarii iuxta morem regionis (1).

L. S.

+ VINCENTIUS Card. Episc. Praenest., Praefectus. Caietanus De Lai, Secretarius.

BREDANEN.

DUBIORUM SUPER ELEEMOSYNIS MISSARUM

Licita est permutatio eleemosynarum Missae cum victu et servitio, nunquam vero earumdem partialis retentio.

Dubia. S. Congr. de Propaganda Fide ad H. S. C. tria infrascripta dubia, ab Episcopo Bredanensi in Hollandia proposita, transmisit:

(1) Episcopi enim ex ipso Concilio Tridentino (Sess. 22, cap. Quanta cura, de sacrif. Missae) amplissima potestate muniuntur ad statuendam taxam stipendii pro Missis << etiam ut delegati Sedis Apostolicae...,» et << non obstantibus privilegiis, exemptionibus... ac consuetudinibus quibuscumque ». Regulares, sicut et clerici saeculares, hac in re subiiciuntur iuri Episcopi, qui perspiciens eleemosynam Missae infra taxam aliquando noxiam evadere posse aliis sacerdotibus, prohibere valet etiam Regularibus ne eleemosyna praebeatur vel acceptetur taxa synodali vel consuetudine minorem. Spectato tamen iure comuni, ac proinde extra casum praedictae prohibitionis episcopalis, quilibet sacerdos applicare potest Missam pro eleemosyna infra taxam, quia quisque remittere potest de iure suo, imo gratis omnino celebrare. Quinimo gratuitam Missae celebrationem nec Episcopus prohibere potest, cum nullum damni periculum pro aliis sacerdotibus timeatur. Cfr. Benedictus XIV (De Syn. dioec., lib. 5, cap. 9, n. 2) (N. R.).

<< 1°. In dioecesi Vicarii (adiutores parochorum) in domo parochi tamquam eius familiares degunt communi utentes victu. Parochis pro Vicarii victu et servitio salarium modicum ex ecclesiae reditibus solvitur, quod ferendis his expensis impar est. Unde consuetudine introductum est ut, pro victu et servitio Vicarii, parochis in cumulo cedant fructus missarum pinguiorum et Vicariis tribuatur stipendium ordinarium missae lectae, unius floreni. In hoc casu stipendii ordinarii augmentum solvitur parocho pro victu et servitio, ita tamen ut ex stipendiis pinguioribus non plus retineatur quam honesta compensatio postulat.

< 2°. Ad providendum honestae suae sustentationi, parochi in pluribus dioecesis locis missas non in determinata ecclesia fundatas, anniversaria necnon alias missas manuales, quae per annum a fidelibus offeruntur quaeque parochi eorumve Vicarii celebrare nequeunt, e suggestu publicant et alibi celebrari curant retenta sibi parte stipendii pro administratione et publicatione. Ita v. g. pro missis, quae ad S. Congregationem quovis mense mittuntur ad f. 0.60, a fidelibus saepe offertur stipendium unius floreni. Quoad missas fundatas et anniversaria, quae per annum offeruntur, haec praxis fere communis est ac populo haud raro nota. Quoad alias missas manuales hic usus solummodo viget in parochiis ubi cum consensu Ordinarii e suggestu publicatum est partem stipendii, nisi fideles obstent, retentum iri pro sustentatione parochi missasque aliis sacerdotibus dicendas traditum iri.

3°. Una alterave adest parochia, ubi Vicarii omnes fere missas ad intentionem parochi celebrare debent, qui eis praestet victum et servitium, dum ipsi ex aerario ecclesiae determinatam obtinent pensionem.

<< Dubitatur num triplex haec consuetudo a decreto S. C. Concilii diei 11 Maii 1904 De observandis etc. (1) sit reprobata ».

(1) Cfr. Acta S. Sedis, vol. 36, p. 672.

A

Animadversiones. Quoad primum dubium sustineri non posse videtur consuetudo retinendi augmentum stipendii ordinarii missae pro victu et servitio Vicariorum. Etenim decretum De observandis decernit: < Pro missis manualibus stipem a fidelibus assignatam, et pro missis fundatis aut alicui beneficio adnexis (quae ad instar manualium celebrantur) eleemosynam numquam separari posse a missae celebratione, neque in alias res commutari aut imminui, sed celebranti ex integro et in specie sua esse tradendam.... ». Hinc eo ipso est prohibita quaelibet conventio, cuius vi etiam stipendii pars separetur a celebratione missae atque commutetur cum victu et servitio, prout evenit in casu; mens enim H. S. C. fuit ut quodcumque « commercii genus cum eleemosynis missarum vitaretur, et « eleemosynae ipsae » non minuerentur.

Nec aliter quoad secundum dubium respondendum videtur, nempe parochis licitum non esse sibi retinere partem stipendii pro missis quas aliis sacerdotibus celebrandas committunt. Sane decretum De observandis praecise statuit missae eleemosynam non posse « imminui, sed celebranti ex integro... esse tradendam ». Haec autem praescriptio iam a pluribus Summis Pontificibus inculcata fuit, adeo ut regula generalis invaluerit, nempe quando missae aliis sacerdotibus litandae committuntur, integram quoque eleemosynam tradendam esse, ac nullam eiusdem partem retineri posse. Cfr. ad rem decreta Cum saepe diei 21 Iunii 1625 et Nuper 22 Nov. 1697 ab H. S. C. edita, necnon Const. Quanta cura Benedicti XIV diei 30 Iunii 1741 et alia responsa.

Ratio autem prohibitionis peti potest ex ipsa natura rei; nam, ut disserit Pignatelli (Cons. can., tom. IV, cons. 227, n. 8 et 9): « retinens sibi partem stipendii non habet iustum titulum retinendi, et ideo laedit eum, in quem transfert onus celebrandi missas, ac eum a quo accepit stipendium. Nec obiiciatur quod retinendo partem elemosynae nemini infertur damnum; non illi pro quo est celebrandum,

Acta S. Sedis, Vol. XXXVIII, fasc. 1.

2

quia aeque missa celebratur; non celebranti, quia voluntarie accipit stipendium. Nam imprimis respondit S. Alphonsus (lib. 6, n. 322): « Sacerdotem celebrantem non aliter acquirere dominium eleemosynae, nisi iuxta voluntatem dantis, qui non solum vult ut Missa celebretur sed ut celebretur tali stipendio; cum enim pinguem tradit stipem, ea intentione dat, ut uberiorem fructum ex missa celebranda percipiat ». Praeterea sacerdos, qui celebrationem missae recipit, potest totam eleemosynam vel aliquam eius partem condonare, sed hoc fieri debet omnino libere et sponte.

Quibus accedit resolutio H. S. C. diei 21 Nov. 1898, in qua decernitur non licere sacra colligere eaque aliis litanda tradere, emolumento, quod ex aeris permutatione provenit, sibi retento, quamvis sacerdos colligens retineat hoc lucrum sive pro impensis quae tot sacris colligendis distribuendisque necessariae sunt, sive pro damnis, quae subire cogitur, cum stipendia sacerdotibus litantibus debita exigere nequeat. Cfr. Acta S. Sedis, vol. 31, pag. 623. In themate autem parochi non solum nullam expensam pro missis colligendis faciunt nullumque damnum sustinent, sed nihil laboris impendunt. Adest quidem publicatio missarum ex suggestu a parochis peracta, at haec inutilis et, quum a iure non praecipiatur, omittenda esse videtur.

Tertium dubium primo est valde affine, ideoque argumenta supra adducta heic valere possunt. Eo vel magis quod in primo dubio Vicarii percipiunt taxam saltem synodalem, dum e contra hic nullum stipendium percipiunt: praeterea si non licet commutare aliquam partem eleemosynae in alias res, a fortiori illicitum erit integram permutare eleemosynam.

Ex altera vero parte relate ad primum dubium non videtur absolute esse damnanda praxis, vi cuius parochi retinent augmentum stipendii ordinarii pro victu et servitio Vicariorum. Revera prohibitio decreti De observandis est tantum relativa ad nonnullos casus, nempe ad commercium librorum