vastgesteld der Europeesche en Amerikaansche bezittingen in het Congo-gebied, pour le cas où dans l'avenir des hostilités viendraient malheureusement à éclater entre deux ou plusieurs des Puissances Européennes ou Américaines." Volgens het voorstel der Commissie zouden de mogendheden-onderteekenaars beloven, het gansche Congo-bekken als État non belligérant" te behandelen niet alleen in een onderlingen oorlog, maar in welken oorlog ook, dus zelfs in een Afrikaanschen strijd, en dat wel zonder de wederkeerige verplichting der Afrikaansche staten.

"

Om aan deze ongerijmdheid te ontsnappen dienen wij wel achter: Puissances Signataires de la présente Déclaration," in onze gedachte te lezen: „ou celles, qui y adhéreront", ofschoon deze woorden, voorkomende in het gewijzigd ontwerp Kasson, thans ontbreken. Rechtens wordt alsdan den staten de bevoegdheid gelaten elkander den oorlog te verklaren, maar wegens de verplichting, voor allen geldende, om het geheele Congo-gebied, „y compris les territoires qui s'y trouvent soumis à la souveraineté ou au Protectorat d'une des Puissances belligérantes", te beschouwen als niet betrokken bij den krijg, wordt deze in die streken feitelijk onbestaanbaar. De Commissie zou derhalve eene uitsluiting van den oorlog uit het Congo-gebied bedoeld hebben. Ondanks het noodzakelijk binnensmokkelen der woorden „qui y adhéreront"; ondanks het woord „étendre" in de tweede alinea 1), dat wel gezegd kan worden van eene mogendheid, welke ook elders territoor bezit, waar zij haar lot door de wapenen laat beslissen, maar moeilijk van een staat, zooals het nieuwe Congo-rijk, hetwelk geheel binnen het gebied ligt, als „non belligérant" beschouwd; ondanks al het hersenschimmige van het idee om den oorlog geheel te willen verbannen uit het reusachtige gebied,

1) En conséquence celles-ci s'engagent à renoncer à étendre les hostilités aux territoires compris dans ce bassin ou à les saire servir de base d'opérations de guerre.

hetwelk Art. 1 omschrijft, geloof ik toch, dat dit de gedachte der Commissie is geweest, vooreerst omdat de vorige interpretatie nog ongerijmder is en dan wegens de verklaring van den Graaf de Launay in de zitting van 21 December, zonder eenige tegenspraak aangehoord. Deze had, terwijl de Commissie zich bezig hield met de omwerking, een voorstel ingediend, waarbij „les Puissances Signataires du présent Acte et celles qui y accéderaient à l'avenir" afstand deden van hun recht tot oorlogvoeren, voor zoover betreft het Congo-bekken; later trok hij dit echter in, omdat hij dit beginsel reeds zag gehuldigd in het ontwerp, dat door de Commissie zelve werd aangeboden."

"

"

Om met een enkel woord de geschiedenis der zoogenaamde neutraliseering" van het Congo-gebied te herhalen, zoo zien wij in de eerste plaats het oorspronkelijk voorstel Kasson, dat, al naar mate de interpretatie, leidt of tot eene partieele neutraliteit van de Europeesche of Amerikaansche bezittingen aldaar, òf tot eene opheffing van den oorlog in die streken; daarop, het gewijzigd voorstel Kasson, hetwelk duidelijk het eerste bedoelt, en eindelijk het ontwerp der Commissie, dat naar alle waarschijnlijkheid het tweede op het oog heeft.

Wat was het oordeel der Conferentie over dit laatste ontwerp? De verwarring, welke de behandeling van het vraagstuk tot nog toe gekenmerkt had, bleek nog voort te bestaan. Dan eens wordt gesproken van eene „neutralisation du Bassin du Congo", dan weer van de „immunité de guerre en faveur des territoires du bassin" en het vestigen van „une paix perpétuelle", hoewel de onzijdigverklaring van een staat volstrekt niet de mogelijkheid van een corlog uitsluit, maar slechts het partijkiezen in een tusschen andere staten uitgebroken krijg verbiedt. Overigens vertoonden zich weer duidelijk in de Conferentie-zitting de twee vroeger aangewezen partijen. De mogendheden, welke geene souvereiniteitsrechten in het Congo-bekken uitoefenden, handhaafden ook hier het

spreekwoord, dat het goed riemen snijden is van een andermans leer: Amerika, Duitschland, Italie en Engeland waren allen geneigd het voorstel der Commissie te aanvaarden. Frankrijk en Portugal daarentegen verzetten zich krachtig tegen deze nieuwe, hetzij dan meer of minder groote beperking hunner souvereiniteit. Zij wezen op de groote bezwaren om in tijd van oorlog een gedeelte van hun eigen land de plichten van eenen onzijdige te laten nakomen; het dubbele karakter van gedeeltelijk oorlogvoerenden en gedeeltelijk niet-oorlogvoerenden staat zou in de werkelijkheid onmogelijk zijn vol te houden, te meer indien niet de gansche kolonie, maar slechts een deel binnen het geneutraliseerde gebied viel. Men kon ook niet van een staat vergen, om in tijd van oorlog een gedeelte zijner hulpbronnen ongebruikt te laten; voert een staat eenmaal krijg, dan wendt hij alle krachten aan, waarover hij kan beschikken. De onthouding van den oorlog was trouwens òf vrijwillig en dan tijdelijk, of bij tractaat opgelelegd en dan voortdurend, maar in dat laatste geval moest zij gewaarborgd worden door machtige mogendheden, wilde men haar inderdaad toegepast zien. Aangezien nu van eene garantie geen sprake was en eene vrijwillige onthouding niet bij tractaat wordt vastgesteld, meenden de beide mogendheden ook reeds hierom, dat het voorstel of onpractisch of overbodig was. Zonder te trachten naar eene weerlegging van al deze grieven, constateerde Graaf de Launay, dat voor het oogenblik het aanhangige voorstel niet de algemeene instemming wegdroeg; hij wanhoopte echter niet aan een compromis, waarmede alle leden genoegen zouden kunnen nemen en stelde daarom voor de behandeling te verdagen. Aldus werd door de Conferentie besloten.

Eerst in de zitting van 23 Februari 1885 kwam het onderwerp weer ter sprake. Aan de orde was de vorm, waarin de Acte final de la Conférence" zou worden opgemaakt; de Commissie, belast met het uitbrengen van

rapport hierover, „étendant spontanément son mandat", deed tevens een voorstel, waarbij de nog altijd hangende neutraliteits-kwestie werd opgelost. Met eenige wijzigingen van weinig beteekenis werd het aangenomen en vormt het het derde Hoofdstuk van het verdrag.

Portugal en Frankrijk hebben hun pleit volkomen gewonnen; in geen opzicht zijn hunne souvereine rechten beperkt geworden. De oorspronkelijke plannen tot eene geheele uitsluiting van den oorlog of althans tot eene partieele neutraliseering der Europeesche en Amerikaansche bezittingen in het conventioneele Congo-bekken hebben schipbreuk geleden. Alleen de titel van het Kapittel herinnert nog aan de grootsche ideeën, die de ontwerpers gekoesterd hebben; „verklaring, betreffende de onzijdigheid van het conventioneele Congo-bekken" luidt eenigzins als het opschritt boven een kermistent, veel belovende en bij slot van rekening weinig gevende. Praktische resultaten toch zijn er van de drie artikelen, waaruit het Hoofdstuk bestaat, in geenen deele te verwachten.

"

Art. 10. Afin de donner une garantie nouvelle de sécurité au commerce et à l'industrie, et de favoriser, par le maintien de la paix, le développement de la civilisation dans les contrées mentionnées à l'Article 1er et placées sous le régime de la liberté commerciale, les Hautes Parties Signataires du présent Acte et celles, qui y adhéreront par la suite s'engagent à respecter la neutralité des territoires ou parties de territoires dépendant des dites contrées, y compris les eaux territoriales, aussi longtemps que les Puissances, qui exercent ou qui exerceront des droits de souverainité ou de Protectorat sur ces territoires, usant de la faculté de se proclamer neutres, rempliront les devoirs que la neutralité comporte". Een staat wordt dus geacht neutraal te zijn en dient als zoodanig geeerbiedigd te worden, zoolang niet van het tegendeel blijkt. Dit zou echter ook moeten gebeuren, al bestond Art. 10 niet; het is niets dan een algemeen erkende regel van Volkenrecht, dat elke staat krachtens

zijne souvereiniteit het recht heeft, om zelf alleen te beslissen, of zijn belang medebrengt al of niet deel te nemen aan een uitgebroken oorlog, en dat hij, zoo lang hij in waarheid niet deelneemt, door de oorlogvoerenden moet worden beschouwd als niet betrokken bij den krijg, als neutraal. De Commissie scheen in de bepaling iets buitengewoons te zien. Niet alleen blijkt dit uit de woorden ou parties de territoires dépendant des dites. contrées", welke zij in hare redactie opnam, evenals gold het een gewichtig recht, dat streng tot het Congobekken beperkt moest worden, maar ook in haar rapport zegt zij Dit artikel zorgt er voor, dat de mogendheden van het Congo-gebied, door zich neutraal te verklaren, aan hunne bezittingen aldaar het voordeel der neutraliteit kunnen verzekeren. In dat geval en daarin ligt de kracht der bepaling, verbinden zich de mogendheden bij voorbaat om die neutraliteit te eerbiedigen." Niet slechts echter in dat geval", dus bij eene uitdrukkelijke onzijdigverklaring, maar ten allen tijde moeten de oorlogvoerende partijen andere staten, welke niet deelnemen, als neutralen beschouwen volgens het gewone Volkenrecht. En wat aangaat de woorden bij voorbaat”, deze zijn geheel onbegrijpelijk. Zou men wellicht bedoeld hebben, eene eerbiediging als neutraal reeds vóór het uitbreken van den oorlog?. Dit beteekent niets, want eene eerbiediging van een neutralen staat komt eerst te pas, als er een oorlog bestaat. Verder merkt het rapport op, dat de verklaring om onzijdig te blijven aan geene tijdsbepaling is gebonden; zij kan eene tijdelijke of eene voortdurende neutraliteit op het oog hebben. Ook deze laatste bevoegdheid zouden de mogendheden in het Congobekken bezitten, al was er geen Art. 10 op de wereld. Wil een staat voor goed zijn souverein recht prijsgeven, om partij te mogen kiezen in een tusschen andere rijken uitgebroken krijg, welnu, deze opoffering van zijn eigen recht staat hem ten allen tijde vrij. Van groot belang werd de bepaling geacht ter wille van den Congo-staat,

"