Argumentum.

Hoc Poema perfectum est, ejusque argumentum, sicut plerisque ex Ossiani carminibus, tragicum spirat. Vivente Comale, Trathalis filio, et patre illustris Fingalis, Clessammor Thaddûs filius, fraterque Morna Fingalis matris, tempestate in flumen Glottam devectus erat, cujus in ripas stetit Balclutha, Britannorum intra muros habitantium, oppidum. Reuthamir, oppidi princeps, benigno eum hospitio accepit, Moinamque filiam suam unicam ei in matrimonium dedit. Reuda, Cormonis filius, Britannus, Moinæ amore captus, ad ædes Reuthamiris veniens, erga Clessammorem se superbum gessit. Ortâ contentione, occisus erat Reuda; Britannis, qui eum sequebantur, accerimè Clessammori instantibus, in Glottam se præcipitem dare, et ad navem suam nando se recipere, coactus fuit. Vela dantem, ventus secundus in mare detulit. Sæpe operam navabat, ut rediret, et Moinam suam dilectam nocte abduceret. Vento autem adverso non intermittente, ab incepto desistere necesse fuit.

Moina, gravida ex marito relicta, natum peperit, et paulo post mortem obiit. Reuthamir infanti nomen imposuit Carthon; i. e. Undarum Murmur, à tempestate deductum quæ patrem suum Clessammorem abstulit, qui naufragio periisse putabatur. Carthone tres annos nato, Comal, Fingalis pater, incursione quâdam adversus Britannos, captam Balclutham incendit. Reuthamir in oppugnatione erat occisus, et Carthon, per nutricem abductus, quæ ad interiores Britannorum partes fugiebat, incolumis servabatur. Carthon, ut primum ex ephebis excessit, Balcluthæ ruinam in Comalis posteros ulcisci, statuit. A Glotta flumine naves solvit, et impetu in oras Morvenis facto, duos ex Fingalis fortissimis, qui causâ ejus itineris obsistenti venerant, devicit. Ad postremum, à patre suo Clessammore imprudentèr in singulari certamine interfectus, occubuit. Hæc historia est argumentum hujusce Poematis, cujus exordium eâ fingitur nocte quæ proxima fuit ante Carthonis mortem; adeo ut quæcunque jam antea evenerant per episodium in Poema intexuntur. Poema Malvinæ Toscaris filiæ inscriptum est.

CARTHONN.

v. 1-20.

SGEUL ri aithris air àm o aois;
Gnìomha làithe nam bliadhna dh' aom.
Do thoirnesa, a Lòra nan sruth,
Thog cuimhne an diugh air na thréig,
Fuaim coille Gharmallair nan craobh !
Sèimh a guth do m' chluasaibh féin.
Am faic thu, Mhalmhìna nan seòd,
Carraig mhòr, is a ceann am fraoch;
Tri giubhais ag aomadh o 'n tòrr,
Caoin ghlasra tha còrr r'a taobh ?
An sin tha dithein thlà nan gleann,
A's glaine ceann, a' crith fo ghaoith;
An cluaran glas air chrom nan carn,
Call gu mall a chalg le h-aois;
Dà chloich gu an leth anns an ùir,
An coineach fo smùr air an raon.
Theich fiadh o iomall a' chuirn

Ann do chuireadh air chùl an laoch.
Tha tannas caol, is faoin, is fuar,
Mall ag aomadh mu uaigh an t-seoid:

CARTHON.

v. 1–20.

HISTORIA narranda de tempore (antiquo) ab antiquo;
Facta dierum annorum qui se-inclinaverunt.
Murmur tuum, O Lora fluentorum,

Elevavit memoriam hodie de iis qui (nos) deseruerunt,
Sonitus sylvæ Gormallaris arborum !
Suavis est ejus vox meis auribus ipsius.
An cernis tu, Malvina bellatorum,
Rupem magnam, et ejus caput in ericâ ;
Tres abietes se-inclinantes à tumulo,

Et amænum viretum quod est egregium ad ejus latus?
In illo (loco) sunt flores blandi vallium,

Quorum sunt purissima capita, trementia sub vento; Carduus glaucus super curvaturâ saxetorum,

Perdens lentè aculeos cum ætate;

Duo saxa dimidiatim in tellure,

[nitie.

Eorum musco sub pulverulentâ-opacitate super pla

Fugit cervus ab extremo saxeti

In quo positus est ad tergum bellator.

Est spectrum tenue, et vanum, et frigidum,

Lentè se-inclinans circa sepulchrum herois

Na tréin, a Mhalmhìna nam buadh,
Aig iomall nan stuadh fo 'n tòrr!
Sgeul ri aithris air àm o aois;
Gnìomha làithe nam bliadhna dh'aom.
Co sud, tha o thìr nan dàimh,
Le milte mu làimh fo chruaidh?
Tha dearsa na gréine m'a cheann,
A chiabh fo strì ri gaoith nan stuadh.
Tha ghnùis a' sìoladh sìos gu sìth,
Cho ciuin, a righ, ri feasgar thall,
Nuair thearnas gath o iar nam frìth,
Air caol-ghleann Chòna nan sruth mall.
Co th' ann, ach mac Chumhail nan treun,
Ard righ nam beum, nam beusa mòr;
Faicinn a gharbh mhonadh féin;

A mhìlte gun bheud bu chòrr.

Togar guth," thuirt bàrd bha liath ; "Dh'aom nàimhde fo fhìamh air leirg, Clann na tìre fad o iar,

Righ talla nan sgiath fo mheirg,

A dhearg-shuil a' siubhal am mòr-chuis,
E tarruing lann mhòr nan triath.
Theich air raon nan cruadallach gnìomh,
Clann na tìre fad o 'n iar."

Mar so mhosgail guth nam bard,
Nuair thàinig gu talla Shelma nan stuadh;
Mile solus a' losgadh mu 'n aird,

Dealadh dealan am meadhon an t-sluaigh;

Sunt strenui, O Malvina virtutum,

Juxta extremitatem undarum sub tumulo!
Historia narranda de tempore prisco;

Facta dierum annorum qui se-inclinaverunt.

Quis illic, qui est à terrâ advenarum,

Cum millibus circa ejus manum sub durâ-armaturâ ? Est radiatio solis circa ejus caput,

Ejus capillis sub certatione contra ventum undarum. Est vultus se-purgans deorsum ad pacem

Equè placidus, o rex, ac vesper ex adverso,

Quando descendit radius ab occidentali-latere saltûs,
Super angustam vallem Conæ fluentorum lentorum.
Quis est, nisi filius Comalis strenuorum,
Arduus rex plagarum, et virtutum magnarum,
Intuens suum asperum montem ipsius;
Ejus millibus illævis quæ sunt eximia.
"Tollatur vox," dixit bardus, qui erat canus;
"Inclinaverant-se hostes sub metu super clivo,
Proles terræ longinquæ ab occidente,
Rex aulæ clypeorum sub ferrugine,
Ejus rubro oculo eunte in fastu,

Et eo stringente gladium magnum principum.

Fugit in acie fortium factorum,

Proles terræ longinque ab occidente."

Sic experrecta est vox bardorum,

Quando venit ad aulam Selmæ undarum ;

[quear),

Erant mille lychni flammescentes circa arduum (la

Dispertientes fulgur in medio populi;